Prezident İlham Əliyev Fransanın “France-24” telekanalına müsahibəsində Bakı-Paris siyasi münasibətlərindəki gərginliyin azaldılması üçün xoşməramlı bəyanatlar da ön planda idi.
Bununla yanaşı Prezident Parisi ATƏT-in Minsk Qrupunun həmsədri mandatından kənara çıxaraq Ermənistanın tərəfini tutduğunu da xatırlatdı.
Məsələ burasındadır ki, bu mövqe Parisin sülh tərəfdarı olmaması anlamına da gəlmir, Bakı düşünür ki, Fransa regionda sülhü, sabitliyi və təhlükəsizliyi arzulayır.
Bəs Fransanı narahat edən nədir?
Bir neçə amilə diqqət çəkmək lazımdır:
1. Fransa Türkiyə faktoruna görə çox narahatdır,
2. Dünyanın güc mərkəzlərindən biri kimi proseslərdən kənarda qalmasını həzm edə bilmir. Maraqlarını təmin etməkdən çox ambisiyalarını ortaya qoyur,
3. Fransada fəal erməni icmasının siyasi dairələrə çıxış imkanları genişdir. Fransa rəhbərliyi erməni icmasını da elektorat kimi nəzərdən keçirir və onların xoşuna gəlmək üçün Ermənistanın işğalçı maraqlarını müdafiə edir.
Bununla belə, İlham Əliyev müsahibədə əvvəl baş verənləri geridə qaldığını deməklə sülh üçün gələcəyə baxmağın formulunu ortaya qoyur və Parisdən gözləntini belə ifadə edir:
“Fransa regionda sülhü, sabitliyi, təhlükəsizliyi arzulayır. Biz də bunu istəyirik. Ümid olunur ki, Ermənistan da istəyir. Biz bunun üzərində işləməliyik, buna diqqətlə yanaşmalıyıq və bir il əvvəl baş verənlərə qayıtmalı deyilik. Bizə gəldikdə, bu çox xoşagəlməz hadisələrdən sui-istifadə etməyəcəyik. Biz səhifəni çevirmək istəyirik”.
Prezident müsahibəsində Ermənistan baş naziri Nikol Paşinyanla görüşüb-görüşməyəcəyinə dair suala cavabında həmsədrlərin üzərinə məsuliyyət qoyub. İlham Əliyev deyib ki, Minsk Qrupunun həmsədrləri belə bir görüş təklifi ilə çıxış etsələr, Azərbaycan buna qarşı çıxmaz.
İlham Əliyevin görüş üçün dedikləri isə Gürcüstanın baş naziri İrakli Qaribaşvilinin bu yaxınlarda Azərbaycan-Ermənistan rəhbərləri arasında vasitəçilik üçün səylərin göstərildiyinə dair açıqlaması fonunda diqqət çəkir.
Təbii ki, bu ideyanın mənşəyi Tbilisinin özü deyil, burada Qərb Gürcüstanı prosesə salır və Qaribaşvili özü də bunu dolayısı ilə etiraf edir.
Gürcüstanın vaxtı ilə dost və qardaş qonşu ölkələr arasında vasitəçi kimi çıxış etməsini xatırlatmaqla bu faktın ABŞ və Avropa İttifaqı tərəfindən təqdir olunduğunu qeyd etməsi belə deməyə əsas verir (Ağdamın mina xəritələrinin Azərbaycana verilməsində Qərb Gürcüstanı vasitəçi kimi işə salmışdı)
Bəs biz bu olanlardan və açıqlamalardan hansı nəticələrə gələ bilərik?
Sualı cavablandırarkən proseslərin Ermənistanın tutduğu mövqedən asılılıq dərəcəsini qeyd etməliyik. Lakin hazırda proseslərin cari durumunu qara rəngdə görməkdə də düzgün olmaz.
Səbəblər:
1. Uzunmüddətli sülh üçün siyasi və diplomatik təmaslar intensivləşib, xüsusilə həmsədrlər canlanıb,
2. Ermənistan Türkiyə ilə münasibətlərin normallaşmasına çalışır, Ankara isə Bakının maraqlarını ön plana çəkir,
3. Azərbaycan-Ermənistan sərhədinin Qarabağ zolağında nisbi sakitlikdir, bu, yəqin ki, diplomatik təmasların nəticəsidir,
Lakin qeyd edək ki, son zamanlar Qərb mətbuatında Azərbaycana qarşı kampaniya xarakterli və iftira dolu məqalələr dərc olunur, lakin bunun proseslərin ümumi ruhuna təsirləri azdır.
NƏTİCƏ:
Əgər Bakının mövqeyi nəzərə alınarsa və həmsədrlər konstruktiv mövqe sərgiləyərsə, Əliyev-Paşinyan görüşü mümkün görünür,
Hazırda sülh müqaviləsinin rüşeymlərinin formalaşması üzərində işlər gedir, qolobal güclərin də bir aktivliyinin səbəbi budur.