3D Çapla Yeni Ürək: Donor çatışmazlığı tarixə qarışa bilər

Sahibkartv.az xəbər verir ki, beynəlxalq tədqiqat qrupu son texnoloji nailiyyət olaraq 3D printer vasitəsilə insan toxumasından tam funksional bir ürək çap etməyə nail olub. Bu irəliləyiş, donor orqan çatışmazlığı ilə bağlı illərlə davam edən qlobal problemin həllində inqilabi dönüş nöqtəsi kimi qiymətləndirilir.

Layihə dünyanın bir neçə qabaqcıl universitetinin və biotexnologiya şirkətinin birgə əməkdaşlığı ilə həyata keçirilib. Alimlər pasiyentin öz kök hüceyrələrindən istifadə edərək 3D bioprinting texnologiyası vasitəsilə ürəyin toxuma qatlarını, damar sistemini və kameralarını orqanizmlə uyğun şəkildə formalaşdırmağa müvəffəq olublar.

Əldə edilən 3D çap edilmiş ürək hazırda laboratoriya şəraitində fəaliyyət göstərir və müəyyən ritmik hərəkətləri yerinə yetirə bilir. Bu, texnologiyanın yalnız nəzəri deyil, praktik potensiala da sahib olduğunu göstərir.

Tədqiqatçılardan biri bildirib:

“Bu texnologiya ilə gələcəkdə pasiyentlərin genetik uyğunluğu ilə tam uyğun orqanlar çap edilə biləcək. Bu, həm orqan gözləmə sırasını ləğv edəcək, həm də transplantasiyadan sonra orqanı qəbul etməmək riskini aradan qaldıracaq.”

Ürəyin çap prosesi bir neçə mərhələdən ibarətdir: əvvəlcə pasiyentin hüceyrələri xüsusi şəraitdə yetişdirilir, daha sonra bu hüceyrələr bioloji gelə (bioink) çevrilərək 3D printerin vasitəsilə ürək forması verilmiş konstruksiyada çap edilir. Çap edilən orqanlar sonradan bioreaktorlarda müəyyən şəraitdə inkişaf etdirilərək funksionallıq qazanır.

Bu texnologiyanın kliniki istifadəyə keçməsi üçün hələ zaman və əlavə testlər tələb olunsa da, ilkin nəticələr ümidvericidir. Ekspertlər qeyd edirlər ki, yaxın 5-10 il ərzində 3D çap edilmiş ürəklər real transplantasiya üçün tam şəkildə hazır ola bilər.

Belə bir texnologiyanın tətbiqi yalnız ürək deyil, böyrək, qaraciyər və digər həyati əhəmiyyətli orqanların da süni şəkildə hazırlanmasına yol aça bilər ki, bu da qlobal səhiyyə sistemlərində inqilabi dəyişikliklərə səbəb olacaq.