Sahibkartv.az xəbər verir ki, son illərdə qlobal bazarda kofeyə olan tələbat yalnız içki kimi deyil, həm də “yaşam tərzi elementi” kimi artdığı üçün yeni sahibkarlıq modelləri yaranmağa başlayıb. Əvvəllər kofe yalnız xammal kimi böyük şirkətlər arasında ticarət edilirdisə, indi fərdi sahibkarlar da xüsusi qovurma üsulları, lokal dad profilləri və fərdiləşmiş qablaşdırma ilə dünya bazarına çıxış əldə etməyə başlayıblar. Bu isə kifayət qədər maraqlı mənzərə yaradıb – artıq bazarda yalnız Braziliya, Kolumbiya, Efiopiya kimi ənənəvi nəhənglər yox, həm də yeni brendlər öz sözünü deməyə başlayır.
İqtisadçıların hesablamasına görə, dünya üzrə kofe istehlakının illik artım tempi 3-5 faiz civarındadır, lakin bu artım daha çox premium seqmentdə özünü göstərir. Yəni insanlar artıq sadəcə kofe içmək istəmir – onlar mənşəyi məlum olan, müəyyən hekayəsi olan, xüsusi qovrulma dərəcəsinə malik içkilərə üstünlük verirlər. Məsələn, “single origin” və ya “microlot” adlandırılan kiçik təsərrüfatlardan gələn məhsulların qiyməti kütləvi istehsal edilmiş kofelərlə müqayisədə 2-3 dəfə baha satılır. Bu isə sahibkar üçün daha yüksək gəlir marjası deməkdir.
Son illərdə yeni trendlərdən biri də kapsul kofelərin ixracıdır. Çünki bu məhsul həm istifadəsi asandır, həm də uzunmüddətli saxlanmaya uyğundur. Əvvəllər yalnız böyük brendlərin inhisarında olan bu sahəyə artıq fərdi sahibkarlar da xüsusi avadanlıqlar vasitəsilə daxil ola bilir. Hətta bəzi istehsalçılar kapsulun üzərinə QR-kod yerləşdirərək müştərinin kofenin yetişdiyi fermaya virtual olaraq “səyahət etməsinə” şərait yaradır. Bu həm şəffaflıq, həm də emosional bağ yaradan unikal bir marketinq üsuludur.
Digər maraqlı istiqamət isə kofe tullantılarının emalıdır. Məsələn, kofe çöküntüsündən kosmetika, bioplastik, bitki gübrəsi və hətta istilik üçün briket hazırlayan sahibkarlar var. Bu yanaşma həm ekoloji baxımdan üstünlük qazandırır, həm də əlavə gəlir mənbəyi yaradır. Analitiklər hesab edir ki, yaxın 5 ildə kofe tullantılarının emalı ayrıca milyard dollarlıq sənayeyə çevriləcək və bu sahəyə vaxtında daxil olan sahibkarlar ciddi üstünlük əldə edəcək.
Eyni zamanda, elektron ticarət platformaları kiçik kofe brendlərinin beynəlxalq bazara çıxmasını olduqca asanlaşdırıb. Əvvəllər distribütor tapmaq üçün sərgilərdə iştirak etmək lazım idisə, indi sahibkar yalnız brend hekayəsini düzgün yazmaqla, reklam vizuallarını effektiv hazırlamaqla birbaşa müştəriyə çata bilir. Bu, xüsusilə “abonement əsasında ayda bir dəfə qapıya çatdırılma” xidmətləri ilə daha populyar hala gəlib. Yəni müasir dövrdə kofe artıq yalnız məhsul deyil, həm də xidmət modelinə çevrilib.
Mütəxəssislər bildirir ki, kofe biznesində uğurun əsas açarlarından biri fərqlilikdir. Hətta bəzi brendlər müəyyən musiqi janrı ilə uyğun kofe seriyası hazırlayıb – məsələn, caz musiqisinə uyğun yüngül qovrulmuş, rok janrına uyğun daha sərt profilli qarışıqlar. Bu, istehlakçının zövqünə uyğunlaşdırılmış emosional seçim imkanı yaradır və məhsulu daha çox “mədəniyyət hadisəsi” kimi təqdim edir.
Əlbəttə, bütün bu imkanlarla yanaşı, risklər də mövcuddur. Kofe qiymətləri beynəlxalq birjalarda hava şəraitindən, məhsuldarlıqdan və logistikadan asılı olaraq dəyişə bilər. Buna görə sahibkarların hedging və uzunmüddətli kontrakt kimi maliyyə alətlərindən istifadə etməyi bilməsi vacibdir. Əks halda qısa müddətli qiymət dalğalanmaları biznesə zərbə vurmaq potensialına malikdir.
Nəticə olaraq demək olar ki, kofe ixracı bu gün sadəcə kənd təsərrüfatı məhsulu satmaq deyil – bu, brend idarəçiliyi, hekayələşdirmə, logistika və innovasiyanın birləşdiyi tam bir biznes sistemidir. Kim bu sistemin yalnız bir hissəsini yox, bütün zəncirini idarə edə bilirsə, o, bazarda qalıcı olur. İndi fincanın içində yalnız içki deyil – sahibkar üçün qlobal uğur formulu gizlənib.
