Sosial Sahibkarlıq: Kapitalizmin Yeni Yönü
Sahibkartv.az xəbər verir ki, xüsusilə pandemiyadan sonra dünyada "sosial sahibkarlıq" anlayışı klassik biznes modellərinə alternativ kimi ön plana çıxmağa başlayıb. Artıq yalnız gəlir əldə etmək yox, cəmiyyətə faydalı olmaq, sosial problemlərin həllində iştirak etmək və dayanıqlı inkişaf məqsədlərinə töhfə vermək sahibkarlığın əsas missiyalarından birinə çevrilir.
Bu dəyişiklik sadəcə ideoloji deyil – investor davranışlarında da real şəkildə öz əksini tapır. 2022-ci ildən bəri dünya üzrə “impact investment” (təsir yönümlü investisiya) bazarının həcmi 1 trilyon ABŞ dollarını keçib və bu məbləğin böyük hissəsi məhz sosial sahibkarlıq layihələrinə yönəlib.
Sosial Sahibkarlıq nədir?
Sosial sahibkarlıq – cəmiyyətin sosial, ətraf mühit və iqtisadi problemlərinə biznes yanaşması ilə həll təklif edən təşəbbüslərdir. Burada məqsəd yalnız pul qazanmaq deyil, dəyərlər yaratmaqdır. Misal üçün:
Gənclərin işsizlik problemini həll edən texnologiya startapları,
Ətraf mühiti qoruyan “yaşıl” bizneslər,
Xüsusi qayğıya ehtiyacı olan qruplar üçün hazırlanmış xidmətlər,
İqtisadi cəhətdən zəif bölgələrdə istehsalı gücləndirən icma layihələri və s.
Kapitalizm dəyişir: İnsan və planet mərkəzli model
Ənənəvi kapitalist modellərdə əsas diqqət gəlir və artım üzərində cəmlənmişdi. Lakin müasir investorlar və gənc nəsil sahibkarlar üçün bu yanaşma kifayət etmir. Onlar mənəvi dəyəri olan, uzunmüddətli təsir yaradan layihələrə üstünlük verirlər. Yəni “kapitalizmin yeni forması” artıq yalnız istismar və maksimum qazanc deyil, həm də məsuliyyət və sosial vəzifədir.
Niyə investorlar sosial sahibkarlığa maraq göstərir?
Etik məsuliyyət: ESG (Environmental, Social, Governance) prinsipləri üzrə investisiyalar yüksəlişdədir.
Brend dəyəri: Sosial məsuliyyətli şirkətlər daha güclü reputasiya qazanır.
İnnovasiya potensialı: Sosial problemlərə fokuslanan bizneslər daha yaradıcı və çevik olurlar.
Gələcək risklərin azaldılması: Sosial və ekoloji məsələləri öncədən həll edən şirkətlər uzunmüddətli dayanıqlılığa malik olurlar.
Real nümunələr
Hindistan: Kənd yerlərində təmiz su problemini həll edən sosial startaplar həm cəmiyyətə fayda verir, həm də beynəlxalq sərmayə cəlb edir.
Latın Amerikası: Gənclər arasında işsizliklə mübarizə aparan platformalar həm sosial təsir, həm də ciddi kommersiya uğuru əldə edir.
Skandinaviya ölkələri: Ətraf mühitin qorunmasına yönəlmiş sosial bizneslər dövlət dəstəyi ilə beynəlxalq genişlənmə imkanları qazanır.
Nəticə olaraq, sosial sahibkarlıq sadəcə bir trend deyil – bu, kapitalizmin özündə baş verən dərin transformasiyadır. Biz artıq yalnız "neçə pul qazandın?" sualını yox, "kimin həyatına necə təsir etdin?" sualını da önə çəkirik. Gələcəyin biznes modeli, görünür, mənfəət və mənəviyyatın kəsişdiyi nöqtədə formalaşacaq.
