Yanacaqda yeni dövr: 2025-ci ildə məcburi olacaq, 15 milyard TL vergi itkisinin qarşısı alınacaq

AA müxbirinin tərtib etdiyi məlumata görə, yanacaq sektorunda nizamsız hesab-fakturaların istifadəsinin qarşısını almaq və vergi itkilərinin qarşısını almaq üçün Xəzinə və Maliyyə Nazirliyinin Gəlirlər İdarəsi tərəfindən hazırlanmış yerli və milli sistem olan UTTS-nin bütün infrastruktur işləri , tamamlandı.

UTTS yanacaq alan vergi ödəyicilərinin avtomobillərini avtomatik tanıyacaq və bu məlumatların qəbz və fakturalara daxil olmasını təmin edəcək. Beləliklə, nəqliyyat vasitələrinin dövlət nömrə nişanlarının sistemə əl ilə daxil edilməsi nəticəsində yaranan nizamsız hesab-faktura praktikasına son qoyulacaq.

UTTS sayəsində Gəlir İdarəsi yanacaq sektorunda nizamsız hesab-fakturaların istifadəsi nəticəsində hər il 15 milyard lirəyə qədər vergi itkilərinin qarşısını almağı hədəfləyir. UTTS dövlətin vergi təhlükəsizliyini təmin edəcək və yanacaq sənayesində rəqabət mühiti yaradacaq.

Yalnız vergi ödəyiciləri üçün məcburidir

UTTS yalnız vergi ödəyicisi olan fiziki şəxslər və təşkilatlar üçün məcburi olacaq. Bu şəxslərdən və təşkilatlardan 31 dekabr 2024-cü il tarixinədək iş yerlərində olan və ya icarə yolu ilə əldə etdikləri nəqliyyat vasitələrinə nəqliyyat vasitələrinin identifikasiya qurğusunun quraşdırılması tələb olunacaq. UTTS çərçivəsində öhdəliyi olmayan fərdi nəqliyyat vasitəsi sahibləri sistemdən istəyə görə faydalana biləcəklər.

Sistem çərçivəsində vergi ödəyiciləri alışları zamanı yanacaq xərclərini xərc kimi göstərmək üçün UTTS çərçivəsində verildiyini göstərən ödəniş qeyd cihazı qəbzi almağa borcludurlar. 31 dekabr 2024-cü il tarixindən sonra UTTS tərəfindən verilməyən sənədlər vergi qanunları baxımından ümumiyyətlə verilməmiş hesab ediləcək və vergi endiriminə məruz qalmayacaq.

Plaka məlumatı əl ilə daxil edilə bilməz

Türkiyədə trafikə qeydiyyatda olan 29 milyon nəqliyyat vasitəsinin təxminən 8 milyonu yanacaq xərcləri çıxılmaqla vergi güzəştləri əldə edən vergi ödəyicilərinə xidmət göstərən avtomobillərdən ibarətdir. Bunlardan 3 milyona yaxını kommersiya nəqliyyat vasitələrinin identifikasiyası sistemləri ilə təchiz edilmiş avtomobillərdir.

Yanacaq xərclərini ödəmək üçün nəqliyyat vasitələri lizinq yolu ilə alınmalı və ya biznesə daxil edilməli və biznesdə istifadə edilməlidir. Mövcud sistemdə stansiya növbətçisi yanacaqla doldurulan avtomobilin nömrə məlumatını əl ilə daxil edir. Proses zamanı avtonəqliyyat vasitəsinə aid olmayan dövlət nömrə nişanı haqqında məlumat daxil edilərək qeyri-qanuni hesab-faktura yaradıla bilər.

Bəzi vergi ödəyiciləri praktikada bu boşluqdan istifadə edərək istifadə etmədikləri yanacağın fakturasını yazır və ya istifadə etdiklərindən artıq xərcləyirlər. Bu faktura xərc kimi göstərildikdə vergidən çıxılır. UTTS ilə bu cür təcrübələrin 2025-ci ilin əvvəlinə qədər sona çatması gözlənilir.

Sistemin işləməsi

Quraşdırılması və istismarı tapşırığı Zərbxana və Marka Çap Evi Baş Müdirliyinə verilən UTTS-nin maraqlı tərəflərinə yanacaq paylama şirkətləri və yanacaqdoldurma məntəqələrinin operatorları, səlahiyyətli avadanlıq istehsalçıları, səlahiyyətli avtomobil və stansiya montaj şirkətləri, yeni nəsil nasos ödəniş qeyd cihazı istehsalçıları daxildir. (YN Pompa ÖKC) və nəqliyyat vasitələrinin vergi ödəyiciləri daxildir.

Sistem çərçivəsində məcburi olan nəqliyyat vasitələrinin yanacaq çəni girişlərinə avtomobil tanıma qurğusu quraşdırılacaq və beləliklə, avtomobilin mülkiyyət və nömrə məlumatları qeyd olunacaq.

Yanacaqdoldurma məntəqələrində nasos tapançasına qoşulmuş avtomobilin tanınması oxuyucu cihazı rabitə modulunda təhlükəsiz rabitə açarı ilə deşifrə əməliyyatlarını həyata keçirəcək. Beləliklə, UTTS-ə tabe olan nəqliyyat vasitələrinin yanacaq doldurma prosesi zamanı nömrə məlumatları avtomatik olaraq YN Pompa ÖKC-yə ötürüləcək, hesab-fakturalar və satışlarla bağlı məlumatlar isə UTTS-ə işlənəcək. Artıq bu avtomobillərin dövlət nömrə nişanı məlumatlarını sistemə əl ilə daxil etmək mümkün olmayacaq.

Qeydiyyat və quraşdırma mərhələsi bu il başa çatacaq

Xəzinədarlıq və Maliyyə Nazirliyinin Gəlirlər Administrasiyasının Milli Nəqliyyat vasitələrinin Müəyyənləşdirilməsi Sisteminin Tətbiqinə dair Ümumi Təbliğat 5 oktyabr 2023-cü il tarixli Rəsmi Qəzetdə dərc olunduqdan sonra qüvvəyə minib.

Kommunike ilə yanacaq satışlarında yeni nəsil yanacaq nasosu ödəniş qeyd cihazlarına nömrə məlumatlarının avtomatik ötürülməsi və bu çərçivədə yaradılan sistemin texniki xüsusiyyətlərinin müəyyən edilməsi ilə bağlı tənzimləmələr edilib.

Mart ayında UTTS-nin “www.utts.gov.tr” portalı maraqlı tərəflərin istifadəsinə verilib. Sistemdə yanacaqdoldurma məntəqələrinin quraşdırılması üçün texniki hazırlıq işlərinin avqust ayına kimi başa çatdırılması nəzərdə tutulub.

UTTS avadanlığının quraşdırılması, təmiri və servis əməliyyatlarını yalnız Zərbxana və Marka Çap Evi Baş İdarəsi tərəfindən icazə verilmiş şirkətlər həyata keçirə biləcək. Qurğunun quraşdırılması avtonəqliyyat vasitələrinin yığılması üzrə səlahiyyətli şirkətlər tərəfindən, yanacaqdoldurma məntəqələrində avtonəqliyyat vasitələrinin identifikasiya oxuyucularının və təhlükəsiz rabitə cihazlarının quraşdırılması isə səlahiyyətli stansiyaların yığılması şirkətləri tərəfindən həyata keçiriləcək.

Kommunike çərçivəsində YN Pompa ÖKC-lərin proqram təminatının yenilənməsi ilə UTTS inteqrasiyası təmin ediləcək. Yanacaq paylayıcı şirkətlər istədikləri təqdirdə işlətdikləri avtomobilin tanınması sistemlərini UTTS-ə inteqrasiya edə biləcəklər.

Tarix: 2-07-2024, 16:35 Oxunub: 51