Sahibkartv.az xəbər verir ki, balıqçılıq sektoru son illərdə dünyanın bir çox ölkəsində ənənəvi ov üsullarından uzaqlaşaraq daha sistemli və dayanıqlı akvakultura modellərinə yönəlib. Əgər əvvəllər dəniz və göllərdə balıq ovu əsas istehsal üsulu idisə, indi sahibkarlar süni göllərdə, hovuzlarda və dənizdə quraşdırılan xüsusi qəfəslərdə balıq yetişdirərək həm yerli bazarı təmin edir, həm də ixrac potensialını artırırlar. Bu yanaşma təkcə balıq ehtiyatlarını qorumaqla kifayətlənmir, həm də sahibkara fasiləsiz gəlir imkanı yaradır.
Akvafermaların ən böyük üstünlüyü məhsulun keyfiyyətinə nəzarət imkanıdır. Müasir texnologiyalar sayəsində suyun temperaturu, oksigen səviyyəsi, qida balansı dəqiq şəkildə izlənilir və bu, balığın sağlam böyüməsini təmin edir. Belə olduqda həm məhsuldarlıq artır, həm də xəstəlik riski azalır. Ekspertlər hesab edir ki, akvakultura sahəsinə sərmayə qoyan sahibkarlar 3-5 il ərzində sabit və dayanıqlı gəlir əldə edə bilirlər, çünki bazarda keyfiyyətli balığa tələbat daim artmaqdadır.
Bazarın ən dinamik seqmentlərindən biri də balıq konservi istehsalıdır. Əvvəllər konservlər yalnız uzunmüddətli saxlanma məqsədi ilə düşünülürdüsə, indi sahibkarlar daha kreativ yanaşır. Proteinlə zəngin qəlyanaltılar, idmançılar üçün xüsusi porsiyalı konservlər, hətta orqanik tərkibli balıq məhsulları geniş bazar qazanmaqdadır. Bu isə balıqçılıqda dəyər zəncirini sadəcə təzə məhsul satışından çıxarıb çoxşaxəli biznes modelinə çevirir.
Loqistika və paylama sahəsində də yeni imkanlar yaranır. Bir çox ölkələrdə balıq məhsullarının daşınması üçün soyuq zəncir logistikasına böyük sərmayə qoyulur. Sahibkarlar xüsusi soyuducu konteynerlər və dondurucu sistemlərdən istifadə edərək məhsulu uzaq bazarlara çatdırmaq imkanına malik olurlar. Bu isə balıqçılıq sahibkarlarını yalnız yerli bazara bağlı olmadan beynəlxalq səviyyədə də rəqabət aparmağa sövq edir.
Eyni zamanda, balıqçılıq sektoru yalnız ərzaq bazarı ilə məhdudlaşmır. Balıqdan əldə olunan yağlar, dərman preparatlarında istifadə edilən komponentlər, hətta kosmetik məhsullar bu sahənin yeni gəlir qapılarını açır. Məsələn, omega-3 istehsalı üçün akvafermalarda xüsusi növ balıqlar yetişdirilir və onların yağından qida əlavələri hazırlanır. Analitiklər bildirirlər ki, yaxın 10 ildə omega-3 bazarının həcmi iki dəfə artacaq və bu, sahibkarlar üçün əlavə imkan deməkdir.
Balıqçılıqda sahibkarlığın artması kənd təsərrüfatının digər sahələrinə də müsbət təsir edir. Balıq yemlərinin hazırlanması üçün dənli bitkilərə və proteindən zəngin məhsullara tələbat artır, bu isə əkinçilik sahəsində yeni bazar yaradır. Yəni akvaferma təkcə balıq yetişdirmir, o, əkinçiliyə və yem sənayesinə də əlavə gəlir gətirir. Bu qarşılıqlı əlaqə bütövlükdə kənd təsərrüfatı sistemini gücləndirir.
Lakin bu sektorun riskləri də mövcuddur. Balıq xəstəlikləri, suyun çirklənməsi və bazar qiymətlərində dalğalanma sahibkar üçün çətinlik yarada bilər. Buna görə də mütəxəssislər sahibkarlara yalnız istehsala fokuslanmağı deyil, eyni zamanda risklərin idarə olunması üçün sığorta mexanizmlərindən və diversifikasiya modelindən istifadə etməyi məsləhət görürlər. Yəni sahibkar eyni vaxtda həm təzə balıq, həm konserv, həm də yan məhsullar üzərində işləsə, gəliri daha sabit olur.
Nəticə etibarilə balıqçılıq sektoru indi sadəcə ənənəvi ov üsulu ilə izah olunmur. Bu sahə artıq texnologiya, logistika, emal və maliyyə mexanizmlərinin birləşdiyi çoxşaxəli sahibkarlıq modelinə çevrilib. Kim bu modelin yalnız bir hissəsini deyil, bütün zəncirini idarə edə bilirsə, bazarda qalıcı olacaq. Görünür ki, balıqçılıqda sahibkarlığın yeni erası hələ öz başlanğıcındadır və bu sahənin inkişaf potensialı çox böyükdür.
