Süni İntellektin İqtisadi Sistemlərə Təsiri Artdıqca, Təhlükəsizlik və Tənzimləmə Prioritetə Çevrilir
Sahibkartv.az xəbər verir ki, süni intellektin (Aİ) iqtisadi sistemlərdə getdikcə daha geniş tətbiqi ilə yanaşı, təhlükəsizlik məsələləri də qlobal gündəmin əsas mövzularından birinə çevrilib. Yeni nəsil texnologiyaların iqtisadiyyatın müxtəlif sahələrində çevik və sürətli qərarlar verməsi bir tərəfdən innovativ imkanlar yaradırsa, digər tərəfdən potensial risklər və nəzarətsiz nəticələr doğurur.
Maliyyə bazarlarından tutmuş istehsal zəncirlərinə, elektron ticarətdən tutmuş logistika sahələrinə qədər süni intellekt sistemləri artıq milyardlarla dollarlıq əməliyyatların əsasını təşkil edir. Lakin bu sistemlərin qərarvermə mexanizmlərində şəffaflığın olmaması, kibertəhlükəsizlik risklərinin artması və iqtisadi asılılığın dərinləşməsi narahatlıqlara səbəb olur.
Ekspertlər Qlobal Tənzimləmə Mexanizmləri Tələb Edir
İqtisadi təhlükəsizlik üzrə beynəlxalq ekspertlər hesab edirlər ki, süni intellektlə bağlı təhlükələrin effektiv idarə olunması üçün ölkələrarası əməkdaşlıq zəruridir. Bu xüsusda xüsusilə Avropa Komissiyası və Asiya-Sakit Okean regionundakı strateji iqtisadi bloklar Aİ texnologiyalarının iqtisadi qərarlarda rolunu tənzimləmək üçün transmilli çərçivə üzərində işləyirlər.
Harvard Universitetinin İqtisadi Texnologiyalar üzrə tədqiqatçısı Dr. Linda Mayer qeyd edir:
“Əgər süni intellekt birja əməliyyatlarında, sığorta qiymətləndirilməsində və ya kredit analizlərində qərar verirsə, bu sistemlərin necə işlədiyi və nəyə əsaslandığı tam olaraq izah edilməlidir. Əks halda, iqtisadi sistemlər manipulyasiyaya və ya təxribatlara açıq olacaq.”
Aİ ilə Avtomatlaşdırılmış İqtisadi Qərarların Riski
Mütəxəssislər xəbərdarlıq edirlər ki, Aİ ilə avtomatlaşdırılmış iqtisadi qərarlar bəzən insan davranışını düzgün analiz edə bilmədiyindən istəmədən ayrı-seçkilik yarada bilər. Məsələn, bəzi ölkələrdə kredit sistemi Aİ tərəfindən idarə olunarkən, müəyyən əhali qruplarına qarşı səhv nəticələr ortaya çıxmış, bu isə sosial narazılıq doğurmuşdur.
Digər tərəfdən, kibertəhlükəsizlik aspekti də ciddi diqqət tələb edir. Aİ ilə idarə olunan iqtisadi sistemlərin hacker hücumlarına qarşı həssas olması, təkcə bir şirkəti deyil, bütöv iqtisadi sektorları risk altına sala bilər.
Texnologiya ilə Bərabər Etika da İrəliləməlidir
BMT-nin Texnoloji İnkişaf üzrə Komissiyası bildirir ki, süni intellektin iqtisadi sistemlərə təsiri artdıqca, etika, şəffaflıq və hesabatlılıq prinsipləri də inkişaf etməlidir. Əks halda, texnologiyanın faydaları kölgədə qalacaq və cəmiyyətlər Aİ-yə qarşı inamı itirəcək.
Bu səbəbdən bir sıra beynəlxalq maliyyə institutları artıq süni intellekt sistemlərinin tətbiqindən əvvəl risk qiymətləndirməsi və şəffaflıq hesabatları tələb edir. Bu proses, texnologiyanın iqtisadiyyata verdiyi faydanı artırmaqla yanaşı, onun yaratdığı təhlükələri də minimuma endirməyə yönəlib.
Nəticə: Aİ-nin Gücü ilə Qorumalı Tarazlıq Axtarışı
Süni intellekt iqtisadi sistemlərə sürət, dəqiqlik və geniş analiz imkanları gətirir. Lakin bu güc tənzimlənmədikdə, fəsadları dərin ola bilər. Beynəlxalq əməkdaşlıq, hüquqi mexanizmlər, etik standartlar və texnoloji şəffaflıq – bunlar Aİ-nin iqtisadi gələcəkdə sabit və təhlükəsiz rol oynaması üçün əsas şərtlərdir.
Sahibkartv.az olaraq, bu istiqamətdə atılan addımları izləyir və texnologiyanın daha etibarlı gələcəyinin təmin olunması üçün ictimai müzakirələrin vacibliyini vurğulayır.
