Magistral yollar üçün günəş panelləri quraşdırılır
20:11 / 08-03-2025
Ağıllı şəhər layihələri reallaşır
19:47 / 08-03-2025
Sürücüsüz yük qatarları nəqliyyatda inqilab yaradır
19:25 / 08-03-2025
Alternativ kənd təsərrüfatı üsulları populyarlaşır
18:51 / 08-03-2025
Siyasətdə süni intellekt əsaslı qərarvermə sistemləri tətbiq olunur
18:15 / 08-03-2025
Küçələrdə robot patrullar fəaliyyətə başlayır
17:46 / 08-03-2025
Elektrikli avtobuslar ictimai nəqliyyatda dominant olur
17:21 / 08-03-2025
Ağıllı nəqliyyat sistemləri tıxacları idarə edir
17:00 / 08-03-2025
Kosmos sektoru özəl şirkətlərin nəzarətinə keçir
16:44 / 08-03-2025
Ağıllı yol nişanları və işıqforlar tətbiq edilir
16:18 / 08-03-2025
Sosial şəbəkələrdə dərin feyk (deepfake) təhlükəsi artır
16:00 / 08-03-2025
Yeni ekoloji vergi siyasətləri tətbiq olunur
15:47 / 08-03-2025
Dron taksilər test mərhələsinə keçir
15:24 / 08-03-2025
Elektrikli avtomobillər üçün yeni şarj stansiyaları açılır
15:00 / 08-03-2025
Şəhərlərdə “yaşıl yollar” layihələri həyata keçirilir
14:39 / 08-03-2025
Kənd təsərrüfatında robotlaşdırılmış yığım sistemləri tətbiq olunur
14:16 / 08-03-2025
Yeraltı avtomobil yolları tikilməyə başlanır
14:00 / 08-03-2025
Alternativ yanacaq növləri populyarlaşır
13:44 / 08-03-2025
Avtonom avtomobillər şəhər yollarında geniş yayılır
13:00 / 08-03-2025
Bu ölkədə də "TikTok" qadağan edildi
12:49 / 08-03-2025
Futbol tarixinin ən bahalı heyəti
12:34 / 08-03-2025
8 Mart ərəfəsində gül bazarında VƏZİYYƏT
12:15 / 08-03-2025
Donetsk bombalandı: dinc sakinlər öldü
12:00 / 08-03-2025
Krana çıxıb özünü atmaq istədi - Bakıda
11:31 / 08-03-2025
Universitet və ləğv edilən qurumların maşınları satışda - SİYAHI
11:11 / 08-03-2025
Mehriban Əliyeva Azərbaycan qadınlarını təbrik edib
10:49 / 08-03-2025
Türkiyə və İranın XİN rəhbərləri görüşdü
10:43 / 08-03-2025
“Krokus”a hücuma göstəriş verən ABŞ-də tutuldu
10:32 / 08-03-2025
Tramp: Mən hələ də Putinə inanıram
10:23 / 08-03-2025
İlham Əliyev Beynəlxalq Qadınlar Günü münasibətilə paylaşım edib
09:11 / 08-03-2025
SSRİ-yə qarşı yaradıldı, illərlə gizli qaldı: ABŞ-nin buzlaqlar altındakı bazasının sirrləri açıldı
ABŞ ordusunun Soyuq müharibə dövründəki ən cəsarətli layihələrindən biri olan "Camp Century" illər boyunca sirr olaraq qalıb. Danimarka hökumətinin belə xəbərsiz olduğu bu buzaltı hərbi baza tərk edilmiş tunellərin dərinliklərində tapılan bankalarla yenidən gündəmə gəlib.
Qaynarinfo xəbər verir ki, bu baza ABŞ-ın ekstremal şəraitlərdə yaşayış qurmaq bacarığını nümayiş etdirmək üçün inşa edilsə də, əsl məqsəd Sovet İttifaqına qarşı gizli bir nüvə raket bazası yaratmaq olub. Bu gün isə "Camp Century"nin gerçək mirası illərlə unudulmuş elmi tapıntılarla üzə çıxır.
Gizli baza necə yaradıldı?
1960-cı ilin oktyabrında ABŞ ordusu mühəndisləri Qrenlandiyanın buzlaqları altında eksperimental bir nüvə reaktoru quraşdırmaq üçün son hazırlıqları görürdü. O dövrdə atom enerjisi hələ yeni inkişaf edirdi və bu reaktor, buzun içində radiasiya sızmalarının necə bir təhlükə yarada biləcəyini göstərirdi.
"Camp Century" sovetlərə qarşı gizli nüvə silahları yerləşdirmək üçün istifadə ediləcək bir tunel sistemi olan "Project Iceworm" çərçivəsində yaradılmışdı. Bu plana görə, buzun altına 600 nüvə başlıqlı raket yerləşdirilməli idi.
Lakin layihə uzun müddət sirr olaraq saxlanılıb. Hətta ABŞ ordusu "National Geographic" kimi media qurumlarını bazanı ziyarət etməyə dəvət edərək buranı yalnız bir elmi araşdırma mərkəzi kimi təqdim edib. Ancaq əsl məqsəd sirr olaraq qalıb.
"Camp Century"də həyat: Ekstremal şəraitdə 7 il
"Camp Century" 7 il aktiv qalıb və burada işləyənlər ekstremal şəraitdə yaşamaq məcburiyyətində olublar. Baza ən yaxın hərbi hava bazası olan "Thule"dən 200 km uzaqda yerləşir.
Gündəlik həyat:
Buzun altında prefabrik kazarmalarda yaşayan əsgərlər və mühəndislər, kitabxana və kinoteatrla məhdud əyləncə imkanlarına sahib olublar.
Gündəlik istifadə edilən su, buzlağın dərinliklərindən çəkilib. Qida və yanacaq tədarükü xüsusi maşınlarla gətirilib.
Problemlər:
Hava şərtləri son dərəcə çətindir - qışın ən sərt vaxtlarında temperatur -50°C-yə qədər düşür. Monotonluq və darıxdırıcılıq əsgərlər üçün əsas çətinlik olub. Bu şərtlər altında orada çalışan mühəndislər və alimlər buzun hərəkətini və nüvə reaktorunun təhlükəsizliyini araşdırıblar.
"Camp Century"ni yox edən faktor: Buzlaqların hərəkəti
"Project Iceworm" uğursuzluğa məhkum idi. Çüki ABŞ ordusu buzlaqların sabit olmadığını düzgün hesablamamışdı.
Buzlaqlar zamanla hərəkət etdiyindən, tunellər çökdü və dəmir yolları bükülüb. 1967-ci ildə bazanın nüvə reaktoru sökülüb, lakin tunellər, atılmış materiallar və digər qalıqlar buz altında qalıb.
1969-cu ildə buraya qayıdan bir mühəndis bütün strukturların qarın altında basdırıldığını və çökdüyünü müşahidə edib.
Buzun altından tapılan sirli bankalar nəyi üzə çıxardı?
"Camp Century" tərk edildikdən sonra illər boyunca unudulub. Lakin 2019-cu ildə Vermont Universitetindən alimlər bazadan alınan torpaq nümunələrini araşdırmağa başlayıblar.
Yarpaqlar, budaqlar, yosunlar və hətta böcəklər tapılıb. Bu tapıntılar göstərib ki, Qrenlandiya bir vaxtlar buzsuz olub və bitki örtüyünə malik olub. Bu tapıntılar Qrenlandiya buz örtüyünün düşündüyümüzdən daha gənc olduğunu sübut edib.
Buzun əriməsi ilə katrilyonlarla litr şirin suyun okeanlara qarışa biləcəyi və dəniz səviyyəsinin kəskin şəkildə yüksələ biləcəyi ehtimal edilir. Qrenlandiyanın təxminən 400 min il əvvəl buzsuz olduğu və o dövrdə iqlimin bugünkündən daha isti olduğu ortaya çıxıb. Bu nəticələr, iqlim dəyişikliyinin gələcəkdə dünya okeanlarına necə təsir edəcəyi ilə bağlı yeni suallar doğurub.
"Camp Century"nin mirası: Sirrli baza, yoxsa elmi irs?
Soyuq müharibə dövründə ABŞ-ın nüvə silahlarını gizlətmək üçün qurduğu bu buzaltı baza indi iqlim elmi üçün mühüm bir tədqiqat mənbəyinə çevrilib.
Alimlər buz təbəqələrinin altındakı sirrləri araşdırmağa davam edir və bu araşdırmalar iqlim dəyişikliklərinin gələcəkdə Yerə necə təsir edəcəyini anlamamıza kömək edir.
"Camp Century"ni planlayan generallar bu layihənin əsl irsinin hərbi deyil, elmi olacağını heç vaxt düşünməmişdilər. Lakin elmi araşdırmalar üçün saxlanılan bu bankalar Yer kürəsinin keçmişini və gələcəyini öyrənməyimizə imkan yaradır.
Nəticə
"Camp Century" əvvəlcə ABŞ-ın Sovet İttifaqına qarşı nüvə üstünlüyü əldə etmək üçün gizli bir layihəsi kimi yaradılıb. Lakin buzlaqların hərəkətini düzgün hesablamayan plan uğursuzluğa düçar olub və baza tərk edilib.
İllər sonra tapılan bankalar Qrenlandiyanın iqlim tarixini yenidən yazmağa və buz örtüyünün gələcək taleyi haqqında vacib məlumatlar əldə etməyə imkan yaradıb.
Bu, hərbi bir layihənin gözlənilmədən elm üçün əvəzsiz bir tapıntıya çevrilməsinin ən maraqlı nümunələrindən biri olub.
Bölməyə aid digər xəbərlər
ABŞ ordusunun Soyuq müharibə dövründəki ən cəsarətli layihələrindən biri olan "Camp Century" illər boyunca sirr olaraq qalıb. Danimarka hökumətinin belə xəbərsiz olduğu bu buzaltı hərbi baza tərk edilmiş tunellərin dərinliklərində tapılan bankalarla yenidən gündəmə gəlib.
Qaynarinfo xəbər verir ki, bu baza ABŞ-ın ekstremal şəraitlərdə yaşayış qurmaq bacarığını nümayiş etdirmək üçün inşa edilsə də, əsl məqsəd Sovet İttifaqına qarşı gizli bir nüvə raket bazası yaratmaq olub. Bu gün isə "Camp Century"nin gerçək mirası illərlə unudulmuş elmi tapıntılarla üzə çıxır.
Gizli baza necə yaradıldı?
1960-cı ilin oktyabrında ABŞ ordusu mühəndisləri Qrenlandiyanın buzlaqları altında eksperimental bir nüvə reaktoru quraşdırmaq üçün son hazırlıqları görürdü. O dövrdə atom enerjisi hələ yeni inkişaf edirdi və bu reaktor, buzun içində radiasiya sızmalarının necə bir təhlükə yarada biləcəyini göstərirdi.
"Camp Century" sovetlərə qarşı gizli nüvə silahları yerləşdirmək üçün istifadə ediləcək bir tunel sistemi olan "Project Iceworm" çərçivəsində yaradılmışdı. Bu plana görə, buzun altına 600 nüvə başlıqlı raket yerləşdirilməli idi.
Lakin layihə uzun müddət sirr olaraq saxlanılıb. Hətta ABŞ ordusu "National Geographic" kimi media qurumlarını bazanı ziyarət etməyə dəvət edərək buranı yalnız bir elmi araşdırma mərkəzi kimi təqdim edib. Ancaq əsl məqsəd sirr olaraq qalıb.
"Camp Century"də həyat: Ekstremal şəraitdə 7 il
"Camp Century" 7 il aktiv qalıb və burada işləyənlər ekstremal şəraitdə yaşamaq məcburiyyətində olublar. Baza ən yaxın hərbi hava bazası olan "Thule"dən 200 km uzaqda yerləşir.
Gündəlik həyat:
Buzun altında prefabrik kazarmalarda yaşayan əsgərlər və mühəndislər, kitabxana və kinoteatrla məhdud əyləncə imkanlarına sahib olublar.
Gündəlik istifadə edilən su, buzlağın dərinliklərindən çəkilib. Qida və yanacaq tədarükü xüsusi maşınlarla gətirilib.
Problemlər:
Hava şərtləri son dərəcə çətindir - qışın ən sərt vaxtlarında temperatur -50°C-yə qədər düşür. Monotonluq və darıxdırıcılıq əsgərlər üçün əsas çətinlik olub. Bu şərtlər altında orada çalışan mühəndislər və alimlər buzun hərəkətini və nüvə reaktorunun təhlükəsizliyini araşdırıblar.
"Camp Century"ni yox edən faktor: Buzlaqların hərəkəti
"Project Iceworm" uğursuzluğa məhkum idi. Çüki ABŞ ordusu buzlaqların sabit olmadığını düzgün hesablamamışdı.
Buzlaqlar zamanla hərəkət etdiyindən, tunellər çökdü və dəmir yolları bükülüb. 1967-ci ildə bazanın nüvə reaktoru sökülüb, lakin tunellər, atılmış materiallar və digər qalıqlar buz altında qalıb.
1969-cu ildə buraya qayıdan bir mühəndis bütün strukturların qarın altında basdırıldığını və çökdüyünü müşahidə edib.
Buzun altından tapılan sirli bankalar nəyi üzə çıxardı?
"Camp Century" tərk edildikdən sonra illər boyunca unudulub. Lakin 2019-cu ildə Vermont Universitetindən alimlər bazadan alınan torpaq nümunələrini araşdırmağa başlayıblar.
Yarpaqlar, budaqlar, yosunlar və hətta böcəklər tapılıb. Bu tapıntılar göstərib ki, Qrenlandiya bir vaxtlar buzsuz olub və bitki örtüyünə malik olub. Bu tapıntılar Qrenlandiya buz örtüyünün düşündüyümüzdən daha gənc olduğunu sübut edib.
Buzun əriməsi ilə katrilyonlarla litr şirin suyun okeanlara qarışa biləcəyi və dəniz səviyyəsinin kəskin şəkildə yüksələ biləcəyi ehtimal edilir. Qrenlandiyanın təxminən 400 min il əvvəl buzsuz olduğu və o dövrdə iqlimin bugünkündən daha isti olduğu ortaya çıxıb. Bu nəticələr, iqlim dəyişikliyinin gələcəkdə dünya okeanlarına necə təsir edəcəyi ilə bağlı yeni suallar doğurub.
"Camp Century"nin mirası: Sirrli baza, yoxsa elmi irs?
Soyuq müharibə dövründə ABŞ-ın nüvə silahlarını gizlətmək üçün qurduğu bu buzaltı baza indi iqlim elmi üçün mühüm bir tədqiqat mənbəyinə çevrilib.
Alimlər buz təbəqələrinin altındakı sirrləri araşdırmağa davam edir və bu araşdırmalar iqlim dəyişikliklərinin gələcəkdə Yerə necə təsir edəcəyini anlamamıza kömək edir.
"Camp Century"ni planlayan generallar bu layihənin əsl irsinin hərbi deyil, elmi olacağını heç vaxt düşünməmişdilər. Lakin elmi araşdırmalar üçün saxlanılan bu bankalar Yer kürəsinin keçmişini və gələcəyini öyrənməyimizə imkan yaradır.
Nəticə
"Camp Century" əvvəlcə ABŞ-ın Sovet İttifaqına qarşı nüvə üstünlüyü əldə etmək üçün gizli bir layihəsi kimi yaradılıb. Lakin buzlaqların hərəkətini düzgün hesablamayan plan uğursuzluğa düçar olub və baza tərk edilib.
İllər sonra tapılan bankalar Qrenlandiyanın iqlim tarixini yenidən yazmağa və buz örtüyünün gələcək taleyi haqqında vacib məlumatlar əldə etməyə imkan yaradıb.
Bu, hərbi bir layihənin gözlənilmədən elm üçün əvəzsiz bir tapıntıya çevrilməsinin ən maraqlı nümunələrindən biri olub.
Tarix: 3-02-2025, 16:00 Oxunub: 29
Bölməyə aid digər xəbərlər
18-12-2024, 14:44
İlham Əliyev Dmitri Kiselyova müsahibə verdi - Yenilənib
10-09-2024, 15:21
İtaliya nüvə enerjisinə qayıtmağı müzakirə edir
28-07-2024, 15:21
Aİ tibbi izotop istehsalı üçün nüvə reaktorunun quraşdırılması üçün Hollandiyanın dəstəyini təsdiqləyir
11-10-2023, 10:30
"Skripkanı çalan Fransadır" - PREZİDENT QARABAĞDAKI VƏZİYYƏT BARƏDƏ GENİŞ MƏLUMAT VERDİ
14-06-2023, 17:56
Milli Məclisin xüsusi iclası keçirilib, Heydər Əliyevin 100 illiyi ilə bağlı bəyanat qəbul olunub
10-05-2023, 09:49
Ümummilli Lider Heydər Əliyev - dövlətə və xalqa xidmətin ali meyarını yaratmış tarixi şəxsiyyət
3-02-2023, 17:16
Cənub Qaz Dəhlizi Məşvərət Şurası çərçivəsində nazirlərin 9-cu, Yaşıl Enerji Məşvərət Şurası çərçivəsində nazirlərin 1-ci iclaslarının açılışı olub
21-09-2022, 21:40
Prezident İlham Əliyev Laçın şəhərində Azərbaycan Bayrağını ucaldıb
27-06-2022, 09:15
İlham Əliyev Kəlbəcərdə “N” saylı hərbi hissənin açılışında iştirak edib
22-06-2022, 10:12
İlham Əliyev və Şavkat Mirziyoyev Daşkənddə Heydər Əliyev Meydanının açılışını ediblər
25-05-2022, 20:38
Əhali aldığı mənzilə görə ödədiyi ƏDV-nin 30%-ni geri ala biləcək
7-05-2022, 15:30
“Azərbaycan iqtisadiyyatı 100 ildə” adlı beşcildliyi işıq üzü görüb
2-11-2021, 16:32
Amnistiya kimlərə şamil olunacaq? – SİYAHI
30-08-2021, 11:56
İlham Əliyev və Mehriban Əliyeva Şuşada Vaqif Poeziya Günlərinin açılışında - YENİLƏNİB + FOTO
30-08-2021, 11:25
Qazaxıstanlı alim: “Ermənilər dövlətləri olduğuna görə azərbaycanlılara borcludurlar”
26-06-2021, 10:19
Qarabağ zəfərinin qəhrəmanları: Müzəffər Ordumuzun keçdiyi TARİXİ YOL
27-04-2021, 14:25
“Ağıllı kənd”in təməli qoyuldu, 200 fərdi ev tikiləcək
31-12-2020, 23:10
İlham Əliyev Azərbaycan xalqına müraciət etdi
24-07-2020, 18:07
Rəna xanım Paşayevanın xatirəsinə: “Əlvida, gözəl insan”
24-07-2020, 09:42
İlham Əliyevin yanında su təsərrüfatının vəziyyətinə həsr olunmuş müşavirə keçirildi - YENİLƏNİB + FOTO/VİDEO
Prezident İlham Əliyev: Azərbaycan qadınları hər zaman cəmiyyətimizin mənəvi dayağı olublar
Azərbaycan Prezidenti: Bu gün açılışında iştirak etdiyimiz layihə Naxçıvanın enerji təhlükəsizliyini təmin edəcək
Prezident: Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolunun xüsusilə Türk dünyasını birləşdirmək üçün çox böyük faydası var
Prezident: Bu gün Türkiyə ilə Azərbaycan – iki qardaş ölkə nəhəng layihələr həyata keçirir
