ABŞ-da dördlü sammit

ABŞ prezidenti Baydenin evinin yerləşdiyi Delaverdə görüşən QUAD ölkələrinin liderləri həm ikitərəfli, həm də regional məsələlərlə bağlı hərtərəfli qiymətləndirmələr aparıblar.

Yaponiyanın baş naziri Kişida Fumio, Hindistanın baş naziri Narendra Modi və Avstraliyanın baş naziri Entoni Albaneze ev sahibliyi edən Bayden dördtərəfli sammitdən əvvəl liderlərlə ayrı-ayrılıqda görüşlər keçirib.

“MÜTTAFİQLƏR İLƏ GÜCLÜ ƏMƏKDAŞLIQ” MESAJI

Kişida, Modi və Albanese ilə prezidentliyinin son QUAD sammitini təşkil edən Bayden, xüsusilə ABŞ-Çin rəqabətinin gələcəyi ilə bağlı "müttəfiqlərlə güclü əməkdaşlıq" mesajını verdi.

QUAD-ın prezidentlik müddəti bitdikdən sonra da mövcud olacağına inandığını bildirən Bayden ABŞ, Yaponiya, Hindistan və Avstraliya arasında əməkdaşlığın regional təhlükəsizlik üçün həyati əhəmiyyət daşıdığını vurğulayıb.

“ÇAĞRILAR VAR OLAN DÜNYA DƏYİŞƏCƏK”

Çinin Sakit Okean bölgəsində yüksəlişinə qarşı qurulan QUAD-ın regional mövzularda yaxın əməkdaşlıq içində çalışdığını qeyd edən Bayden, "Biz demokratik ölkələrik, hər şeyi necə edəcəyini bilən demokratiyalarıq. Çətinliklər ortaya çıxdıqca dünya dəyişəcək, amma inanıram ki, QUAD yaşamağa davam edəcək”. dedi.

Baydendən başqa liderlər açılış nitqlərində birbaşa Çini vurğulamasalar da, qaydalara əsaslanan beynəlxalq nizama və münaqişələrin sülh yolu ilə həllinə istinad etdilər.

Sammitin açılışında çıxış edən Hindistanın baş naziri Modi, "Biz hamımız qaydalara əsaslanan beynəlxalq nizamı dəstəkləyirik, suverenliyə və ərazi bütövlüyünə hörmət edirik və münaqişələrin sülh yolu ilə həll edilməli olduğunu düşünürük" dedi. qiymətləndirməsini etdi.

Modi bildirib ki, o və digər liderlər “Hind-Sakit okean regionunda azad, açıq və ədalətli ticarət mühitinin” olması ilə bağlı razılığa gəliblər.

Qeyd olunub ki, sammit çərçivəsində Çinin Hind-Sakit Okean regionunda artan hərbi iştirakına dair ortaq rəqabət elementləri, Tayvan boğazındakı son hadisələr və bölgədəki ticarət fəaliyyətinin axını kimi regional məsələlər müzakirə edilib. Çinin bölgədəki nüfuzuna qarşı rəqabət ünsürləri müzakirə edildi.

QUAD NƏDİR?

2004-cü ildə Hind okeanında baş verən zəlzələ və sunami fəlakətindən sonra müvəqqəti olaraq humanitar yardım göstərmək üçün bir araya gələn ABŞ, Avstraliya, Hindistan və Yaponiya tərəfindən ilk dəfə həyata keçirilən QUAD 2007-ci ildə Yaponiyanın o zamankı baş nazirinin təşviqi ilə rəsmiləşdirildi. Şinzo Abe.

Avstraliya tərəfdaşlığın Çini narahat edəcəyinə dair narahatlıqlar səbəbiylə dördtərəfli tərəfdaşlıqdan çıxdıqdan sonra, 2008-ci ildə başa çatan QUAD 2017-ci ildə bərpa olunana qədər ikitərəfli və ya üçtərəfli münasibətlər dörd ölkə arasında inkişaf etdirilməyə davam etdi.

QUAD-ın xarici işlər nazirləri səviyyəsində ilk görüşü 2019-cu ilin sentyabrında Nyu-Yorkda keçirildiyi halda, Ağ Ev 2021-ci ilin sentyabrında ilk üzbəüz Liderlər Zirvəsinə ev sahibliyi etdi.

Çinə qarşı qeyri-rəsmi strateji forum kimi tanınan və eyni zamanda “Asiyada demokratiya qövsü” kimi xarakterizə edilən alyansın üzvləri ölkələr arasında iqtisadi, diplomatik və hərbi əlaqələrin yaxşılaşdırılması məqsədi ilə mütəmadi görüşlər keçirərək məlumat mübadiləsi aparırlar.

Tarix: 22-09-2024, 12:06 Oxunub: 10