Xarici işlər naziri Hakan Fidandan Şimali Makedoniyaya kritik səfər

Türkiyənin xarici işlər naziri Hakan Fidan 5 sentyabr 2024-cü ildə Şimali Makedoniyaya rəsmi səfər edəcək. Bu səfər iki ölkə arasında ikitərəfli münasibətlərin möhkəmləndirilməsi, regional problemlərin həlli və ticari əməkdaşlığın artırılması baxımından böyük əhəmiyyət kəsb edir.

Fidanın Şimali Makedoniyanın baş naziri Hristijan Mickoski, parlament sədri Afrim Qaşi və həmkarı Timko Muçunski ilə görüşlərində mühüm məsələlər gündəmdə olacaq.

İkitərəfli əlaqələr və iqtisadi əməkdaşlıq güclənir

Türkiyə ilə Şimali Makedoniya arasındakı əlaqələr uzun tarixə malikdir və ortaq tarixi, insani və mədəni bağlarla dərinləşir. Türkiyə Şimali Makedoniyanın 7-ci ən böyük ticarət tərəfdaşıdır. 2024-cü ilə qədər iki ölkə arasında ticarət dövriyyəsi 1 milyard dollara çatacaq. Türkiyənin Şimali Makedoniyaya ixracı 647,5 milyon dollar, idxalı isə 227,6 milyon dollar səviyyəsindədir. Bundan əlavə, Şimali Makedoniyaya türk sərmayələri 2 milyard dollara yaxınlaşıb.

Bu, iki ölkə arasında ticarət dövriyyəsini daha da artırmaq məqsədi daşıyır. Mövcud Azad Ticarət Sazişinin kənd təsərrüfatı məhsulları, emal olunmuş kənd təsərrüfatı məhsulları və xidmət sahələrini də əhatə edəcək şəkildə yenilənməsi gündəmdədir. Bu addımın ticarət həcmini 2 milyard dollara çatdıracağı proqnozlaşdırılır. Bu prosesdə tikinti, enerji və infrastruktur kimi sektorlarda əməkdaşlığın artırılması da müzakirə olunacaq.

Müdafiə Sənayesində Yeni Addımlar

Türkiyə ilə Şimali Makedoniya arasında müdafiə sahəsində əməkdaşlıq da nəzərəçarpacaq dərəcədə inkişaf edir. ASELSAN-ın Skopyedə nümayəndəlik açması bu sahədə ciddi potensialdan xəbər verir. Hərbi və müdafiə sənayesi əlaqələrinin gücləndirilməsi səfər zamanı gündəmdə olacaq mövzulardan biri olacaq.

Ziyarətin mərkəzində Türk Birliyinin Vəziyyəti dayanır

Şimali Makedoniyadakı türk icmasının vəziyyəti Türkiyə üçün xüsusi prioritet təşkil edir. 2021-ci il siyahıyaalınmasına görə, Şimali Makedoniyada 83.443 (3.98%) türk yaşayır. Bu camaatın öz ana dilində təhsil haqqı və əhalinin sayına görə dövlət sektorunda işlə təmin olunması Türkiyənin yaxından izlədiyi məsələlərdəndir. Səfər çərçivəsində nazir Fidanın Şimali Makedoniya Assambleyasında türk millət vəkilləri və Makedoniyadakı türk icmasının nümayəndələri ilə də görüşü nəzərdə tutulub.

Təhlükəsizlik və FETÖ ilə mübarizə masadadır

Danışıqlar zamanı gündəmin digər mühüm məsələsi təhlükəsizlik məsələləri olacaq. Türkiyənin FETÖ ilə mübarizəsi çərçivəsində Şimali Makedoniya tərəfinə gözləntilərini çatdıracağı gözlənilir. Bu məsələdə iki ölkə arasında əməkdaşlığın artırılması təhlükəsizlik sahəsində əlaqələri daha da dərinləşdirə bilər.

Regional İnkişaf və Şimali Makedoniyanın Qonşuları ilə Münasibətləri

Səfər zamanı regional hadisələrin də müzakirə olunacağı gözlənilir. Şimali Makedoniyanın Yunanıstan və Bolqarıstanla tarixi problemləri bu ölkənin xarici əlaqələrində mühüm yer tutur. Yunanıstanla Şimali Makedoniyanın adının “Şimali Makedoniya” olaraq dəyişməsindən bir müddət sonra münasibətlər müsbət olsa da, mövcud hökumətin ölkə daxilində “Makedoniya” adından istifadə etməsi yenidən gərginlik yaradıb. Bu vəziyyət iki ölkə arasında diplomatik münasibətlərə mənfi təsir göstərir.

Bolqarıstan isə Şimali Makedoniyadan bolqar azlıqları tanımaq və bu azlıqlara hüquqlar vermək üçün konstitusiyaya dəyişiklik etməyi tələb edir. Bolqarıstan bu dəyişikliyi Şimali Makedoniyanın Aİ prosesinin davam etdirilməsi üçün ilkin şərt kimi təqdim edib. Şimali Makedoniya hökumətinə bu konstitusiya dəyişikliyini etmək üçün parlamentdə 2/3 səs çoxluğu lazımdır.

Səfərdən gözləntilər

Xarici işlər naziri Hakan Fidanın səfəri çərçivəsində ikitərəfli siyasi əlaqələrin bütün aspektlərdə müzakirə ediləcəyi və regional məsələlərin ətraflı şəkildə qiymətləndiriləcəyi gözlənilir. İqtisadi əlaqələrin inkişafı, hərbi və müdafiə sənayesi sahəsində əməkdaşlığın gücləndirilməsi, tikinti, enerji və infrastruktur kimi müxtəlif sektorlarda əməkdaşlığın artırılması məsələləri də müzakirələrin mərkəzində olacaq. Fidanın Şimali Makedoniyadakı türk icması və azlıqların hüquqları ilə bağlı məsələləri də gündəmə gətirməsi gözlənilir.

Bu səfər Türkiyə-Şimali Makedoniya münasibətlərində yeni bir dövrün qapılarını aça bilər.

Tarix: 4-09-2024, 17:18 Oxunub: 20