Azərbaycanda “Yol hərəkəti haqqında” qanunun 27-ci maddəsində edilmiş dəyişikliklər avqustun 1-dən qüvvəyə minib.
Həmin dəyişikliklərə görə, mühərrikinin işçi həcmi 50 kubsantimetr və daha çox, həmçinin konstruktiv maksimal sürəti saatda 50 kilometrdən artıq olan bütün növ nəqliyyat vasitələrinin, o cümlədən skuter və mopedlərin sahibləri “A1” alt kateqoriyalı sürücülük vəsiqəsinə malik olmalıdır.
Bu isə sözügedən nəqliyyat vasitələri ilə kuryer xidməti göstərən şirkətlər üçün həssas məsələdir. Artıq bəzi şirkətlər müştərilərinə məktub göndərərək yeniliyin onların fəaliyyətinə mənfi təsir etdiyini açıqlayıblar. Bəs skuter və moped sürücülərinə qarşı vəsiqə tələbi nəyi dəyişəcək? "Report" mövzunu nəqliyyat sahəsi üzrə ekspertlərlə müzakirə edib.
Onlardan biri Yasin Mustafayev qanunda edilmiş bu dəyişikliyi müsbət hal sayır. Ekspertin sözlərinə görə, vəsiqə tələbi sürücüləri nizam-intizamlı olmağa sövq edəcək: “Skuter və mopedlərin idarə edilməsində intizamsızlıq, digər hərəkət iştirakçılarının nəzərə alınmaması heç bir çərçivəyə sığımır. Hər bir hərəkət qanun çərçivəsində olmalıdır. Bu baxımdan mühərrikin həcmi 50 kubsantimetrdən artıq olan nəqliyyat vasitələri ilə bağlı bu yenilik çoxdan qüvvəyə minməli idi. Dünya təcrübəsində də var ki, hər bir nəqliyyat vasitəsini ona uyğun kateqoriyası olan sürücülük vəsiqəsi ilə idarə etmək lazımdır. Bu qaydalara riayət edilmədikdə isə cərimələrin tətbiqi işə düşür. Əvvəllər sürücülük vəsiqəsi yox idi və cərimələr də tətbiq edilmirdi. Moped və bu kimi nəqliyyat vasitələrinin sürücüləri də rahat idilər. Amma indi cərimə və balların tətbiqi artıq nizam-intizamın formalaşmasına səbəb olacaq. Amma yeni qaydaların ilk tətbiqi zamanı müəyyən çətinliklər olacaq. Çünki əksər skuter, moped sürücülərinin sürücülük vəsiqəsi yoxdur. Amma tədricən işlər yoluna düşəcək. Sürücülük vəsiqəsinin olması ilk sürücülük bilgilərinə malik sürücülərin olması deməkdir. Bu isə təbii ki, onların iştirakı ilə qəzaların sayının azalmasına səbəb olacaq”.
"Jurnalistika və İnkişaf Mərkəzi" İctimai Birliyinin rəhbəri, nəqliyyat sahəsi üzrə digər ekspert Elməddin Muradlı isə hesab edir ki, son zamanlar skuterlərin və mopedlərin iştirakı ilə artan yol qəzaları yeni qanunun qüvvəyə minməsini zəruri edib: “İstənilən halda yeniliklər olanda bundan narazı olanlar tapılır. Hər kəs də özünə görə haqlıdır. Məsələn, taksi sisteminin tənzimlənməsi ilə bağlı məsələlərdə də oxşar hal yaşanır. Hamı narazıdır ki, niyə narkomanlar taksi sürür, amma çox adam da istəmir ki, qayda-qanun bərpa olunsun. Məsələnin həllinə gələndə də müəyyən adamlar narazı qalır. Skuter və mopedlərlə bağlı məsələdə vəziyyət heç də ürəkaçan deyil. Çünki onların iştirakı ilə yol-nəqliyyat hadisələrinin sayı getdikcə artır. Bu tipli qəzalar artdıqca artıq təhlillər, araşdırmalar aparılır ki, bunlar nədən baş verir?! Ortaya çıxır ki, skuter və mopedlərin iştirakı ilə baş verən hadisələrin əksəriyyətində sürücülər naşıdır. Qanunvericilikdə də var ki, mühərrikin işçi gücü 50 kubsantimetr və yüksək olan skuterləri idarə edən şəxs zamanı “A1” alt kateqoriyası üzrə sürücülük vəsiqəsinə malik olmalıdır. Pandemiya dövründə moped və skuterlərin daha çox həyatımıza daxil olması başqa mənzərə yaratdı".
E.Muradlı bəzən motosikletlərin moped adı ilə istifadə edilməsi hallarına rast gəlindiyini də qeyd edir: "Son zamanlar işçi gücü 125 kubsantimetr olan nəqliyyat vasitələri çox yayılıb. Hansı ki, onlara moped obrazı yaradılıb. Amma yol polisləri də təcrübəlidir və mopedlə motosikletin fərqini bilirlər. Araşdırırlar, saxlayırlar və məlum olur ki, bu moped yox, motosikletdir. Təsəvvür edin, bu qədər sui-istifadə halları artıb. Əgər cərimə meydançalarına baxsanız görərsiniz ki, bu tipli onlarla nəqliyyat vasitələri duracağa qoyulub. Çünki bəzilərinin onları sürmək hüququ yoxdur. Sürücülük vəsiqəsinin alınması tələbinin fəlsəfi tərəfi ondan ibarətdir ki, sürücülərdə heç olmazsa ilkin vərdişlər formalaşsın. Sürücülər ən azından bilməlidir ki, bu nəqliyyat vasitəsi necə işə düşür, aşağı sürətdə necə sürülür, küləkli havada sürmək olar, yoxsa olmaz? Dəfələrlə görmüşük ki, küləkli, yağışlı havada bu nəqliyyat vasitələrinin iştirakı ilə qəzalar baş verib. Belə qaydaların tətbiqini bəzi insanlar sosial məsələlərlə qarışdırır, insanların dolanışığını önə çəkirlər. Amma onlar anlamır ki, həmin qayda-qanuna əməl edilməməsindən hər dəfə neçə insan dünyasını dəyişir. Bəs bunları kim düşünməlidir?”.