Şəhərlərin dam örtükləri mikro kənd təsərrüfatına çevrilir: Yeni nəsil sahibkarlıq modeli
Sahibkartv.az xəbər verir ki, şəhərlərdə uzun illərdir istifadəsiz qalan dam örtükləri artıq mikro kənd təsərrüfatı layihələri üçün unikal bir imkan kimi qiymətləndirilir. Əvvəllər sadəcə texniki məqsədlərlə istifadə olunan və ya ümumiyyətlə boş qalan bu məkanlar indi yeni nəsil sahibkarların təşəbbüsü ilə məhsuldar torpaqlara çevrilməkdədir.
Urbanizasiya və əhalinin sıx yerləşməsi ilə əlaqədar olaraq şəhərlərdə kənd təsərrüfatı üçün geniş sahə tapmaq hər keçən gün çətinləşir. Lakin bu problemin cavabı bir çox sahibkarlar üçün artıq “yuxarı bax” prinsipi ilə tapılıb. Damlarda qurulan istixana və hidroponik sistemlər vasitəsilə şəhərin mərkəzində təzə tərəvəz, göyərti, giləmeyvə və hətta bəzi meyvələrin yetişdirilməsi mümkün olur.
Bu yanaşma, həm qida təhlükəsizliyinin gücləndirilməsi, həm də yerli iqtisadiyyatın dəstəklənməsi baxımından əhəmiyyətlidir. Çünki şəhər daxilində yetişdirilən məhsullar, nəqliyyat xərclərindən azad şəkildə birbaşa bazara çıxarılır, daha az karbon izi buraxır və istehlakçılara daha təzə formada təqdim olunur. Məsələn, Amsterdam, Toronto, Tokio kimi şəhərlərdə artıq yüzlərlə dam örtüyü mikro-istixana sistemlərinə çevrilmiş və orada ayda yüzlərlə kilo məhsul istehsal olunur.
Bu prosesdə sahibkarlar üçün ən böyük üstünlüklərdən biri, başlanğıc investisiyanın nisbətən aşağı olması və fəaliyyətin sürətlə qurula bilməsidir. Kiçik sahədə qurulan istixana sistemləri, avtomatik suvarma və günəş enerjisi panelləri ilə təchiz olunaraq minimum əmək qüvvəsi ilə yüksək məhsuldarlıq verir. Eyni zamanda bu sahədə fəaliyyət göstərənlər üçün yerli bələdiyyələrin yaşıllaşdırma və ekoloji təşəbbüsləri çərçivəsində müxtəlif vergi və subsidiya təşviqləri də mövcuddur.
Bu modelin sosial təsiri də danılmazdır. Bəzi şəhərlərdə sahibkarlar damlarda yaradılmış mini-fermalar vasitəsilə məhəllə sakinlərini əmək fəaliyyətinə cəlb edir, sosial layihələr həyata keçirir və hətta tələbələr üçün təcrübə proqramları yaradırlar. Yəni bu, təkcə biznes deyil — həm də bir şəhər həyatını dəyişdirən sosial təşəbbüsdür.
Eyni zamanda, bu sistemlər daha az su sərfiyyatı və torpaqsız kənd təsərrüfatı texnologiyaları ilə çalışaraq ətraf mühitə yükü minimuma endirir. Bu da onları ekoloji baxımdan üstün və müasir sahibkarlıq modelinə çevirir.
Artıq dünyanın müxtəlif ölkələrində damlarda salınmış mikro təsərrüfatlar vasitəsilə yerli restoranlar gündəlik təzə məhsulla təmin olunur, ailə təsərrüfatları ayda sabit gəlir əldə edir və şəhər həyatında “yerli istehsal – yerli istehlak” prinsipi real formada tətbiq edilir.
Nəticə etibarilə, bu cür layihələr gələcəyin kənd təsərrüfatına baxış bucağını dəyişdirir. Şəhərin ən üst qatında — damların səssiz və unudulmuş sahələrində artıq həyat yenidən cücərir.
