Sahibkartv.az xəbər verir ki, dünyada kənd təsərrüfatı sahəsində ənənəvi kimyəvi pestisidlərin istifadəsi tədricən azalır və onların yerini daha ekoloji, təhlükəsiz və uzunmüddətli bioloji nəzarət üsulları tutur. Xüsusilə bostançılıqla məşğul olan fermerlər üçün bu dəyişiklik təkcə ətraf mühitin qorunması ilə deyil, həm də məhsulun keyfiyyətinin yüksəldilməsi ilə əlaqələndirilir.
Bioloji nəzarət dedikdə, zərərvericilərə qarşı onların təbii düşmənləri olan faydalı canlıların — yırtıcı həşəratların, parazitlərin və patogen mikroorqanizmlərin — istifadəsi nəzərdə tutulur. Məsələn, bağ və bostanlarda bitlərlə mübarizə üçün uğurla tətbiq edilən “ladybug” (uğur böcəkləri), ağ milçəklərə qarşı isə “Encarsia formosa” adlı parazitik arı növü geniş istifadə olunur. Bunlar zərərvericilərin populyasiyasını tənzimləyərək kimyəvi maddələrə ehtiyacı minimuma endirir.
Sahibkartv.az xəbər verir ki, bu yanaşma bir çox inkişaf etmiş ölkələrdə artıq əsas strateji kənd təsərrüfatı modeli kimi qəbul olunur. Məsələn, Hollandiyada istixanaların 90%-dən çoxunda pestisid əvəzinə bioloji agentlərdən istifadə edilir. ABŞ-ın Kaliforniya ştatında isə bağbanlar və üzümçülər üzüm güvəsinə qarşı xüsusi mikroarxey növləri tətbiq edərək məhsuldarlığı 12-15% artırıblar. Bu, həm istehsal həcmini, həm də ixrac keyfiyyətini yüksəldib.
Bioloji nəzarətin ən mühüm üstünlüklərindən biri də onun selektivliyidir. Yəni bu metod yalnız konkret zərərverici növün qarşısını alır, lakin digər faydalı orqanizmlərə təsir etmir. Kimyəvi pestisidlər isə ətraf mühitdə geniş dağıntı yarada bilər, torpaq mikrobiotasını zəiflədə, su hövzələrini çirkləndirə və hətta insan sağlamlığına təhlükə törədə bilər.
Fermerlər üçün bu keçid ilk baxışda daha çətin və bahalı görünə bilər, çünki faydalı orqanizmlərin istehsalı və saxlanması xüsusi şərait tələb edir. Lakin orta və uzunmüddətli perspektivdə bu yanaşma həm xərc baxımından qənaətlidir, həm də torpağın təbii balansını pozmadan daha sabit və davamlı məhsul əldə etməyə imkan verir.
Bioloji nəzarət metodları yalnız açıq sahələrdə deyil, həm də şəhər bostanlarında, balkon istixanalarında və vertikal təsərrüfatlarda uğurla tətbiq olunur. Şəhər sakinləri xüsusi paketlərdə satılan faydalı həşəratları ev bitkiləri və tərəvəzləri üçün istifadə edirlər. Bu, həm zərərvericilərdən qorunma üsuludur, həm də ekoloji düşüncənin bir formasıdır.
Bu yeni kənd təsərrüfatı fəlsəfəsi, həmçinin yerli təbii biomüxtəlifliyin qorunmasına da töhfə verir. Fermerlər yerli faydalı növlərə üstünlük verməklə, ekosistemə müdaxiləni minimuma endirirlər. Məsələn, bəzi fermerlər artıq parazit arıların və nematodların yerli növlərini laborator şəraitdə çoxaldaraq zərərvericilərlə mübarizədə tətbiq edirlər.
Sahibkartv.az xəbər verir ki, bu istiqamət artıq ekoloji sertifikatlaşma proseslərinin də əsas tələbləri arasına daxil edilib. Avropa İttifaqında bioloji nəzarət metodları tətbiq olunan təsərrüfatlar xüsusi ekoloji sertifikatla qeyd olunur və məhsulları daha yüksək qiymətə bazara çıxarılır.
Bioloji nəzarət sistemlərinin yayılması ilə yanaşı, bu sahədə sahibkarlar üçün yeni biznes imkanları da yaranır. Faydalı həşəratların istehsalı, bioloji agentlərin logistikası, təlim-tədris xidmətləri və zərərverici diaqnostikası artıq sürətlə inkişaf edən bir ekosistemə çevrilməkdədir.
Nəticə etibarilə, kənd təsərrüfatında baş verən bu dəyişiklik təkcə məhsulun həcmi və keyfiyyəti ilə deyil, eyni zamanda torpağın, suyun və canlı təbiətin uzunmüddətli qorunması ilə də əlaqələndirilir. Bioloji nəzarət — gələcəyin kənd təsərrüfatı modelidir.
