Son illərdə arı koloniyalarının sürətlə azalması qlobal bal istehsalına və kənd təsərrüfatının əsas sütunlarından biri olan tozlandırma prosesinə ciddi təsir göstərib. Arılar təkcə bal istehsalı üçün deyil, həm də qida istehsalının davamlılığı üçün həyati əhəmiyyət daşıyır. Onların yox olması təkcə bal sektoruna deyil, bir çox meyvə, tərəvəz və taxıl məhsullarının məhsuldarlığına da mənfi təsir göstərir.

Sahibkartv.az xəbər verir ki, bu azalma əsasən üç faktordan qaynaqlanır: iqlim dəyişikliyi, pestisidlərin həddindən artıq istifadəsi və arı koloniyalarında yayılan xəstəliklər. Qlobal istiləşmə arıların təbii yaşayış mühitini pozur və onların qida mənbələrinin azalmasına səbəb olur. Eyni zamanda, sənaye kənd təsərrüfatında istifadə edilən kimyəvi pestisidlər arıları zəiflədir və onların immun sisteminə zərər vurur. Bəzi bölgələrdə isə varroa gənəsi kimi təhlükəli parazitlər arı koloniyalarının çökməsinə gətirib çıxarır.

Bu problemin həlli üçün ABŞ, Avropa və Avstraliya kimi ölkələrdə arıçılar və elm adamları yeni texnologiyalardan istifadə edərək arı populyasiyasını qorumağa çalışırlar. Süni intellekt əsaslı arı izləmə sistemləri inkişaf etdirilir ki, bu sistemlər vasitəsilə arıların sağlamlığı real vaxt rejimində analiz olunur. Xüsusi sensorlar və kameralar arıların davranışlarını izləyərək, potensial təhlükələri erkən aşkar etməyə kömək edir.

Bundan əlavə, alternativ tozlandırma texnologiyaları da sürətlə inkişaf etdirilir. Yaponiyada və ABŞ-da robot arılar və mikro-dronlar təcrübədən keçirilir. Bu cihazlar arıların az olduğu bölgələrdə tozlandırma prosesini yerinə yetirə bilər. Lakin alimlər bildirirlər ki, texnoloji həllər nə qədər inkişaf etsə də, arıların təbii ekosistemdəki rolunu tamamilə əvəz etmək mümkün deyil.

Arı koloniyalarının qorunması üçün ekoloji cəhətdən təhlükəsiz kənd təsərrüfatı metodlarının geniş yayılması tələb olunur. Bunun üçün pestisidlərin istifadəsinin məhdudlaşdırılması, arı dostu bitkilərin əkilməsi və biomüxtəlifliyin qorunmasına yönəlmiş təşəbbüslər gücləndirilməlidir. Bir çox ölkə artıq “arı dostu fermalar” və üzvi kənd təsərrüfatı layihələrinə investisiya yatırır. Əgər bu tədbirlər geniş şəkildə tətbiq olunmazsa, arı populyasiyasının azalması ərzaq istehsalına daha böyük təhlükə yaradacaq və qlobal bazarda balın qiymətinin sürətlə artmasına səbəb olacaq.

Ekspertlər hesab edirlər ki, arıçılığın gələcəyi yalnız texnologiya ilə deyil, həm də ekoloji balansın qorunması ilə təmin oluna bilər. Bu səbəbdən həm hökumətlər, həm fermerlər, həm də istehlakçılar ekoloji dayanıqlı kənd təsərrüfatına dəstək verməlidirlər.