Bahalaşmaya səbəb nədir və nə etmək lazımdır

Hökumətin cari ilə dair infliyasiya proqnozu 4 faiz ətrafındadır və israrla vurğulanır ki, bu, özünü doğruldacaq. İstehlak qiymətlərinin real artım səviyyəsi isə belə deməyə əsas vermir. İlin ilk 7 ayının nəticəsinə görə ölkədə istehlak qiymətlər indeksi 4,5 faiz təşkil edib. Artıq payız mövsümü yetişdiyindən tələbin bir az da artacağını nəzərə alsaq, rəqəmin daha çox yüksələcəyi gözlənilir.
Bəs, buna səbəb nədir? Ümumiyyətlə, qiymətlərin yüksəlməsinin qarşısını necə almaq olar? Bahalaşmadan sığortalanmaq üçün hansı tədbirlər görülməlidir?
Ölkədə bahalaşmanın əsas hərəkətverici qüvvəsi xidmət və ərzaq məhsullarıdır. Bunu Mərkəzi Bank (AMB) da təsdiq edir. Belə ki, ilin əvvəlindən bəri xüsusən, ərzağın qiymətinin yüksəlməsi ümumi inflyasiya həddinin formalaşmasında başlıca rol oynayır ki, qeyri-ərzaq və xidmətlərin qiymət artımının buna təsiri demək olar, hər ay artan tendensiya üzrə inkişaf edir. Cari ilin iyununda illik ərzaq inflyasiyası 5,3 faiz olub və qeyri-ərzaq məhsulları, xidmətlər üzrə isə illik bahalaşma templəri müvafiq olaraq, 4,6 və 4 faiz təşkil edib.
İstehlak səbətinə daxil 520 adda mal və xidmətdən 245-nin və ya 47 faizinin qiyməti illik olaraq 0-4 faiz aralığında artıb. Bahalaşma dalğası qeyd olunan rəqəmləri getdikcə şişdirir ki, bu da, ümumi inflyasiya rəqəmini artırmaqda davam edir.
Ölkədə mövcud bahalaşmanın iqtisadi aktivlik dərəcəsindən qabaqda getdiyini təsdiqləyən həm də bunun ilin əvvəlindən başlaması faktorudur. Xatırladıram ki, iqtisadiyyat may ayında pandemiyanın təsir və təzyiqindən çıxaraq, bərpa olunmağa başlayıb. May ərzində qiymətlərin artım sürəti daha yüksək tempdə oldu ki, bu, tənəzzülün qarşısının alınması və yaxud səngiməsi ilə üst-üstə düşdüyündən, işgüzar fəallığın dirçəlməsi ilə əlaqədar baş verdiyi təəsüratı yarandı. Ancaq belə deyildi.
Bahalaşma yanvardan başlayıb. Və bunun da iki səbəbi var idi. Birincisi, ən çox işlənilən enerjidaşıyıcısı olan “Aİ-92” benzin ilə dizel yanacağının yanvardan bahalaşması və fevralın 1-dən də suyun tarifinin artırılması; ikincisi isə ilin əvvəlindən dünya üzrə də eyni tendensiyanın start götürməsi.
Hazırda bütövlükdə dünya iqtisadiyyatında da bərpa meyilləri müşahidə olunur. Ancaq pandemiya şəraiti hələ tam sovuşmayıb. Odur ki, yenə məhdudiyyətlərin tədbiq olunacağı ehtimalı var. Və bu qorxu hissi və risk vəziyyəti də bərpa prosesinə kövrək xarakter qazandırır. Bunu bir sıra strateji məhsulların dünya bazar qiymətlərinin aşağı və yuxarıya doğru oynaması faktoru da təsdiqləyir.
Buradan hansı nəticələr çıxır? Ölkəmizdəki bahalaşma həm daxili, həm də xarici səbəblərlə əlaqədardır. Başqa sözlə desəm, Azərbaycanda istehsal xərclərinin artması yerli məhsulların bahalaşmasında əsas rol oynayır. Tənzimlənən məhsulların - yanacağın və suyun qiymətlərinin artırılması istehsalın maya dəyərini yüksəldib. Üstəlik, qaz tariflərinə də iyulun 1-dən dəyişiklik edilib, elektrik enerjisinə də baxılacağı gözlənilir. Bu gözləntilərin yaratdığı risklər istehsal olunan məhsulların maya dəyərinə mərhələli şəkildə oturmaqda davam edir. Özü də, enerji daşıyıcılarının tarif dəyişiklikləri istehsal dəyərinə birinci dəfədən deyil, mərhələlərlə bütün il boyu ərzində daxil olur.
İnflyasiyanı sürətləndirən daha bir amil isə istehlak xərclərinin artması, yəni tələbin yüksəlməsi faktorudur. Məsələn, kütləvi tədbir və şənliklərə qoyulan məhdudiyyət aradan qaldırıldıqdan sonra xeyli növdə və sayda ərzaq, o cümlədən, qeyri-ərzaq məhsullarına tələbat artıb. İstehlak tələbini artıran digər səbəblər də var ki, bunları qoyuram kənara. Pandemiyadan dərhal sonra isə nə yerli istehsal, nə də idxal imkanları bu tələbi qarşılayacaq səviyyədə deyil. İdxal inflyasiyası belə yaranır. Buna görə də, qiymətlər istər-istəməz artır.
Sözün qısası, bu gün bazarda baş verən təbii bahalaşmadır. Hökumət bunun qarşısını inzibati yolla ala bilməz. Bu cür cəhdlər iqtisadiyyatı, sahibkarları ciddi problemlərlə üzləşdirə bilər. Ona görə də, bahalaşmadan sığortalanmaq üçün yalnız əhalinin gəlirləri artırılmalı və bundan ötrü müvafiq addımlar atılmalıdır. Əməkhaqları, pensiya, sosial müavinət və ödənişlər yüksəldilməlidir. Başqa çıxış yolu yoxdur

Tarix: 11-09-2021, 09:08 Oxunub: 190

Bölməyə aid digər xəbərlər

7-09-2021, 12:40 Ölkədə bahalaşmaya səbəb nədir?

30-08-2021, 11:56 İlham Əliyev və Mehriban Əliyeva Şuşada Vaqif Poeziya Günlərinin açılışında - YENİLƏNİB + FOTO

23-08-2021, 12:59 Naxçıvanda həyata keçirilən iqtisadi siyasətin əsas qayəsi nədir?

17-08-2021, 22:23 Xarici ticarətdə müsbət saldoya bel bağlamaq olarmı?

3-08-2021, 15:46 Pul bazasının artması nəyi göstərir?

6-07-2021, 12:58 "Azərbaycanda əhalinin ən azı 5-10%-nin investora çevrilməsi üçün çalışacağıq"

1-07-2021, 13:30 İlham Əliyev Ələt Azad İqtisadi Zonasının təməlini qoydu - FOTO + CANLI YAYIM

30-06-2021, 10:07 “Pensiya yaşına yenidən baxılması nəzərdə tutulmur” - DSMF sədri

24-06-2021, 15:55 Karbohidrogen ehtiyatları nə vaxt tükənəcək? - ARAŞDIRMA

28-04-2021, 12:38 Asiya İnkişaf Bankından Azərbaycan iqtisadiyyatı barədə yeni proqnoz

27-04-2021, 14:25 “Ağıllı kənd”in təməli qoyuldu, 200 fərdi ev tikiləcək

27-04-2021, 10:05 Azərbaycanın iri bankı bir sıra planlarını açıqladı

31-12-2020, 23:10 İlham Əliyev Azərbaycan xalqına müraciət etdi

22-12-2020, 08:28 Dünyada ərzaq niyə bahalaşır? Dünyada ərzaq niyə bahalaşır?

5-11-2020, 14:10 İlham Əliyevin İspaniyanın informasiya agentliyinə müsahibəsi - TAM MƏTN

21-09-2020, 00:09 "Onlar yeni böyük müharibəyə hazırlaşırlar, bizdə kəşfiyyat məlumatları var"

27-07-2020, 23:21 İlham Əliyev yeni təhsil nazirini qəbul etdi - YENİLƏNİB + FOTO/VİDEO

24-07-2020, 18:07 Rəna xanım Paşayevanın xatirəsinə: “Əlvida, gözəl insan”

24-07-2020, 09:42 İlham Əliyevin yanında su təsərrüfatının vəziyyətinə həsr olunmuş müşavirə keçirildi - YENİLƏNİB + FOTO/VİDEO

21-07-2020, 18:03 İlham Əliyev və Mehriban Əliyeva Bakıda təqdimat mərasimində - YENİLƏNİB + FOTO/VİDEO

11-07-2020, 11:20 Emin Məmmədov: “Buzlu şüşə” görüntüsü olan adama “koronavirusa yoluxub” deyə bilmərik” - MÜSAHİBƏ

9-07-2020, 22:29 Pandemiyadan zərər çəkənlərə bank kreditləri üzrə dövlət zəmanətinin verilməsi QAYDASI

7-07-2020, 14:32 Azərbaycanlı həkim: “Xəstə bir saat əvvəl su içib test versə, neqativ cavab ala bilər” - MÜSAHİBƏ

7-07-2020, 01:17 İlham Əliyev və Mehriban Əliyeva Bakıda modul tipli hospitalın açılışında - YENİLƏNİB + FOTO/VİDEO

Gündəm

Azərbaycanda yeni qurum yaradıldı

Mərkəzi icra hakimiyyəti orqanlarının yeni Nümunəvi Əsasnaməsi hazırlanacaq

Prezidentdən sərəncam: Kompleks yaradılır

İlham Əliyevlə Ərdoğanın Xankəndi dialoqu yada düşdü: Hotel açılışı... - VİDEO

bütün xəbərlər

Mədəniyyət

Arif Babayev "Heydər Əliyevin 100 illiyi" yubiley medalı ilə təltif olunub

“Azərbaycan milli mətbuatının 150 illiyi (1875–2025)” yubiley medalı təsis edilib

bütün xəbərlər

İdman

11:04 / 19-02-2025

Çempionlar Liqası: “Real Madrid” “Mançester Siti”yə, “Yuventus” PSV-yə qarşı

10:59 / 14-02-2025

Bakıda "Böyük Dəbilqə" turnirinə bu gün start verilir

09:20 / 10-02-2025

“Meydançadan çıxmağımızı o istədi” - “Adana Demirspor”un baş məşqçisi

15:30 / 07-02-2025

Hoteldə qızla tanış olmaq istəyən azərbaycanlı futbolçunu komandadan qovdular

bütün xəbərlər

« Fevral 2025 »
Be	Ça	Ç	Ca	C	Ş	B
	1	2
3	4	5	6	7	8	9
10	11	12	13	14	15	16
17	18	19	20	21	22	23
24	25	26	27	28

Təsisçi: Rüstəm Zülfüqarlı
Redaktor: Nuranə Tağıyeva
Tel: +994 50 537 55 05
Ünvan: Bakı şəhəri, Yasamal rayonu, Mətbuat prospekti, 529-cu məhəllə, Azərbaycan Nəşriyyatı
“Sahibkartv.az” saytı Azərbaycan Respublikası Media Reyestrində rəsmi qeydiyyata alınmışdır (Qeydiyyat Şəhadətnaməsi № 3568E1527C938D).

© Müəllif hüquqları qorunur. Məlumatdan istifadə etdikdə istinad mütləqdir. Məlumat internet səhifələrində istifadə edildikdə müvafiq keçidin qoyulması mütləqdir.

« Fevral 2025 »
Be	Ça	Ç	Ca	C	Ş	B
					1	2
3	4	5	6	7	8	9
10	11	12	13	14	15	16
17	18	19	20	21	22	23
24	25	26	27	28

« Fevral 2025 »
Be	Ça	Ç	Ca	C	Ş	B
					1	2
3	4	5	6	7	8	9
10	11	12	13	14	15	16
17	18	19	20	21	22	23
24	25	26	27	28

« Fevral 2025 »
Be	Ça	Ç	Ca	C	Ş	B
					1	2
3	4	5	6	7	8	9
10	11	12	13	14	15	16
17	18	19	20	21	22	23
24	25	26	27	28