Hollivud yanır: məşhurların evləri kül oldu, xaos yarandı - Video
10:04 / 09-01-2025
Danimarkaya hücum planı: Fransa ABŞ-yə meydan oxudu
10:00 / 09-01-2025
Milli Qəhrəman Salatın Əsgərovanın anım günüdür
09:40 / 09-01-2025
Bu kənddə xəstələnmək qadağan edildi - Qərar
22:13 / 08-01-2025
Un bahalaşıb? - RƏSMİ
22:08 / 08-01-2025
“Azərin yasında bəzi gözlədiyim simalar yox idi”
21:46 / 08-01-2025
"Harry Potter"in ulduzunun sərvəti dodaq uçuqlatdı - FOTO
21:43 / 08-01-2025
“Mirzoyanın iddiaları tarixin saxtalaşdırılmasıdır” - Rəsmi Bakı
21:18 / 08-01-2025
Əhalinin dollara marağı niyə artıb?
21:16 / 08-01-2025
Rəcəb Tayyib Ərdoğan İlham Əliyevə zəng etdi
20:51 / 08-01-2025
Emin Ağalarovun qızı və xanımı ilə istirahət görüntüləri- VİDEO
20:44 / 08-01-2025
Afaq Bəşirqızıdan Azərlə bağlı paylaşım
19:19 / 08-01-2025
İlon Mask Şoltsu axmaq, Starmeri tiran adlandırdı - GƏRGİNLİK
18:52 / 08-01-2025
Bu il imtahan verənlərə sevindirici xəbər – YENİLİK BELƏ OLACAQ!
18:24 / 08-01-2025
Sabah hava əsasən yağmursuz olacaq - PROQNOZ
17:39 / 08-01-2025
Ramazan ayında Qədr gecələrinin vaxtları məlum olub
17:16 / 08-01-2025
ABŞ İranı VURACAQ? Trampdan SON DƏQİQƏ açıqlaması - VİDEO
16:44 / 08-01-2025
Qızılın içərisindən qum tökülür - İDDİA
16:00 / 08-01-2025
Sürüşmələr aktivləşib, ciddi monitorinqlər aparılır
15:30 / 08-01-2025
Baş Prokurorluqda təyinatlar olub
15:00 / 08-01-2025
Azərbaycanda yeni kredit qaydaları: Kimlər ala biləcək?
14:22 / 08-01-2025
Bakının 3 milyonluq şirkətini 20 minlik MMC aldı - Ləğv olunur
14:13 / 08-01-2025
Qərbi Azərbaycan İcması İlham Əliyevə təşəkkür edib
14:00 / 08-01-2025
Daha bir tiktoker həbs edildi
13:22 / 08-01-2025
Qətər əmiri və müavini Prezident İlham Əliyevə başsağlığı ünvanlayıb
13:19 / 08-01-2025
İran Təhlükəsizlik Şurasının katibi Azərbaycana GƏLDİ
12:43 / 08-01-2025
Azərbaycanda yeni kredit qaydaları: Kimlər ala biləcək?
Mərkəzi Bank davranış modelləri əsasında kreditləşməyə dair qaydaları təsdiq edib. Davranış modelləri əsasında bankların fərdi sahibkarlara və fiziki şəxslərə kredit verməsi nəzərdə tutulur. Bununla belə, bu model kreditləşmə ilə bağlı müəyyən məhdudiyyətlər də tətbiq edir. Belə ki, banklar kredit portfelinin 10%-dən artıq olmamaq şərti ilə davranış modelləri əsasında kredit təklif edə biləcək. Eyni zamanda, davranış model əsasında verilmiş və 90 gündən çox gecikdirilmiş kreditlərin həcmi həmin kredit portfelinin 10%-nə çatdıqda model əsasında kreditlərin verilməsi dayandırılacaq.
Qaydaları şərh edən millət vəkili Vüqar Bayramov bildirib ki, bu modelin tətbiqinə başlanılması iki vacib məsələni aktuallaşdırır:
“Birincisi, Azərbaycan bankları bu modelin tətbiqinə hazırdırlarmı? İkincisi, bu modelin tətbiqi borclanma risklərini artıra bilərmi və eləcə də kreditləşmədə məhdudiyyətlərə səbəb olarmı?
Davranış kredit skorinqi modeli uzun müddətdir ki, inkişaf etmiş ölkələrdə tətbiq olunur. Rəsmi gəlirlər, ödəniş tarixi kimi statik məlumatlara əsaslanan ənənəvi kredit riski profilindən fərqli olaraq, bu model xərcləmə vərdişləri, əməliyyat tezliyi və rəqəmsal iz kimi dinamik dəyişənləri nəzərə alır. Bu zaman bank əməliyyatları, onlayn alışlar, sosial media fəaliyyəti və hətta mobil cihazdan istifadə də daxil olmaqla müxtəlif mənbələrdən böyük həcmdə məlumatların toplanması və emalı tələb olunur. Yəni, vətəndaşın sosial mediada fəaliyyəti və ya aktivliyi də kredit verilən zaman nəzərə alına bilir. Digər tərəfdən, bu modeli dinamikdir, yeni məlumatlar əldə olunduqca kredit profillərini davamlı olaraq izləyir, yeniləyir və bununla da borcalanın maliyyə vəziyyətindəki dəyişikliklərə uyğunlaşır. Bu isə əsaslandırılmış model validasiyası tələb edir.
Bu zaman ən ciddi çağrışlardan biri fərdlərin öz maliyyə davranışlarını manipulyasiya etmə cəhdləridir. Bunun qarşısının alınması üçün isə modelin güclü alqoritmləri və vəriblardan (dəyişənlərdən) istifadəsinə ehtiyac var. Bu baxımdan, bankların davranış modelinin tətbiqinə hazır olmasına və güclü qiymətləndirmə və izləmə elektron formularından istifadəsinə ehtiyac var. Bu isə o deməkdir ki, modelin uğurlu tətbiqi bankların davranışlarından da asılı olacaq.
Digər məqam Azərbaycan Mərkəzi Bankının qərarı ilə bu model üzrə kreditləşməyə limitlərin müəyyənləşdirilməsidir. Bu məsələdə beynəlxalq praktikada fərqli yanaşmalar var. Amma ölkədə ümumi kredit portfelinin 27 milyard 368 milyon manat olduğunu nəzərə aldıqda orta hesabla 3 milyard manata yaxın kredit bu model vasitəsi ilə təklif oluna bilər. Bununla yanaşı, model çərçivəsində təqdim olunan vəsaitlər üzrə problemli kreditin həcmi limiti keçdiyi halda modeldən istifadə dayandırılır. Bunun banklarda model vasitəsi ilə kreditləşməyə marağın azalmasına gətirib çıxarması da istisna deyil.
Bütövlükdə, davranış kredit skorinqi modeli üzrə kreditlərin təklifi bank sektoru üçün yeni bir mərhələ olacaq. Bunun uğuru isə birbaşa bankların elmi və araşdırma potensialından asılı olacaq”.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Mərkəzi Bank davranış modelləri əsasında kreditləşməyə dair qaydaları təsdiq edib. Davranış modelləri əsasında bankların fərdi sahibkarlara və fiziki şəxslərə kredit verməsi nəzərdə tutulur. Bununla belə, bu model kreditləşmə ilə bağlı müəyyən məhdudiyyətlər də tətbiq edir. Belə ki, banklar kredit portfelinin 10%-dən artıq olmamaq şərti ilə davranış modelləri əsasında kredit təklif edə biləcək. Eyni zamanda, davranış model əsasında verilmiş və 90 gündən çox gecikdirilmiş kreditlərin həcmi həmin kredit portfelinin 10%-nə çatdıqda model əsasında kreditlərin verilməsi dayandırılacaq.
Qaydaları şərh edən millət vəkili Vüqar Bayramov bildirib ki, bu modelin tətbiqinə başlanılması iki vacib məsələni aktuallaşdırır:
“Birincisi, Azərbaycan bankları bu modelin tətbiqinə hazırdırlarmı? İkincisi, bu modelin tətbiqi borclanma risklərini artıra bilərmi və eləcə də kreditləşmədə məhdudiyyətlərə səbəb olarmı?
Davranış kredit skorinqi modeli uzun müddətdir ki, inkişaf etmiş ölkələrdə tətbiq olunur. Rəsmi gəlirlər, ödəniş tarixi kimi statik məlumatlara əsaslanan ənənəvi kredit riski profilindən fərqli olaraq, bu model xərcləmə vərdişləri, əməliyyat tezliyi və rəqəmsal iz kimi dinamik dəyişənləri nəzərə alır. Bu zaman bank əməliyyatları, onlayn alışlar, sosial media fəaliyyəti və hətta mobil cihazdan istifadə də daxil olmaqla müxtəlif mənbələrdən böyük həcmdə məlumatların toplanması və emalı tələb olunur. Yəni, vətəndaşın sosial mediada fəaliyyəti və ya aktivliyi də kredit verilən zaman nəzərə alına bilir. Digər tərəfdən, bu modeli dinamikdir, yeni məlumatlar əldə olunduqca kredit profillərini davamlı olaraq izləyir, yeniləyir və bununla da borcalanın maliyyə vəziyyətindəki dəyişikliklərə uyğunlaşır. Bu isə əsaslandırılmış model validasiyası tələb edir.
Bu zaman ən ciddi çağrışlardan biri fərdlərin öz maliyyə davranışlarını manipulyasiya etmə cəhdləridir. Bunun qarşısının alınması üçün isə modelin güclü alqoritmləri və vəriblardan (dəyişənlərdən) istifadəsinə ehtiyac var. Bu baxımdan, bankların davranış modelinin tətbiqinə hazır olmasına və güclü qiymətləndirmə və izləmə elektron formularından istifadəsinə ehtiyac var. Bu isə o deməkdir ki, modelin uğurlu tətbiqi bankların davranışlarından da asılı olacaq.
Digər məqam Azərbaycan Mərkəzi Bankının qərarı ilə bu model üzrə kreditləşməyə limitlərin müəyyənləşdirilməsidir. Bu məsələdə beynəlxalq praktikada fərqli yanaşmalar var. Amma ölkədə ümumi kredit portfelinin 27 milyard 368 milyon manat olduğunu nəzərə aldıqda orta hesabla 3 milyard manata yaxın kredit bu model vasitəsi ilə təklif oluna bilər. Bununla yanaşı, model çərçivəsində təqdim olunan vəsaitlər üzrə problemli kreditin həcmi limiti keçdiyi halda modeldən istifadə dayandırılır. Bunun banklarda model vasitəsi ilə kreditləşməyə marağın azalmasına gətirib çıxarması da istisna deyil.
Bütövlükdə, davranış kredit skorinqi modeli üzrə kreditlərin təklifi bank sektoru üçün yeni bir mərhələ olacaq. Bunun uğuru isə birbaşa bankların elmi və araşdırma potensialından asılı olacaq”.
Tarix: Dünən, 14:22 Oxunub: 5
Bölməyə aid digər xəbərlər
30-09-2023, 09:23
Sabahdan taksiylə sərnişin daşımalarına dair yeni tələblər qüvvəyə minir
15-08-2023, 16:52
Bankir: "Azərbaycanda yaxın illərdə depozitə yox, qiymətli kağızlara yatırım etmək istəyi artacaq"
7-04-2023, 13:00
"Banklar BOKT-lara pul ayırmır, maliyyə qıtlığı var "- MÜSAHİBƏ
27-03-2023, 13:23
ƏSF rəsmisi: "Bu günədək bağlanmış bankların əmanətçilərinə 1,5 milyard manat kompensasiya ödənilib"
22-03-2023, 18:41
Dünyada böhran başlayıb, pulumu bankdan çıxarmalıyam?
3-02-2023, 17:16
Cənub Qaz Dəhlizi Məşvərət Şurası çərçivəsində nazirlərin 9-cu, Yaşıl Enerji Məşvərət Şurası çərçivəsində nazirlərin 1-ci iclaslarının açılışı olub
26-11-2022, 10:35
Azərbaycan bankları sahibkarlara uzunmüddətli kreditlər niyə vermir?
16-06-2022, 18:35
Prezident İlham Əliyev IX Qlobal Bakı Forumunda çıxış edib - YENİLƏNİB-3
25-05-2022, 20:38
Əhali aldığı mənzilə görə ödədiyi ƏDV-nin 30%-ni geri ala biləcək
19-05-2022, 16:04
Daha bir publik hüquqi şəxs yaradıldı - FƏRMAN
2-11-2021, 16:32
Amnistiya kimlərə şamil olunacaq? – SİYAHI
27-04-2021, 14:25
“Ağıllı kənd”in təməli qoyuldu, 200 fərdi ev tikiləcək
27-04-2021, 10:05
Azərbaycanın iri bankı bir sıra planlarını açıqladı
29-12-2020, 14:29
Bir qrup hərbçimiz “Şuşanın azad olunmasına görə” medalı ilə təltif edildi - SƏRƏNCAM
1-12-2020, 12:30
Azərbaycanda sahibkarlıq sürətlə inkişaf edir
24-07-2020, 09:42
İlham Əliyevin yanında su təsərrüfatının vəziyyətinə həsr olunmuş müşavirə keçirildi - YENİLƏNİB + FOTO/VİDEO
21-07-2020, 18:03
İlham Əliyev və Mehriban Əliyeva Bakıda təqdimat mərasimində - YENİLƏNİB + FOTO/VİDEO
9-07-2020, 22:29
Pandemiyadan zərər çəkənlərə bank kreditləri üzrə dövlət zəmanətinin verilməsi QAYDASI
