Yəni ekspertlər faiz endirimlərinin ilin sonuna doğru başlayacağını proqnozlaşdırsalar da, TCMB hələlik rahatlaşma siqnalı verməyib.

SİYASİ FAİZ 8,5 FİZDƏN 50 FİZƏ ARTIB

TCMB 2023-cü ilin mayında Hafize Gaye Erkan prezident vəzifəsinə gəldikdən sonra sərt pul siyasəti həyata keçirməyə başlayıb. Erkan 2024-cü ilin fevralında Fatih Karahanla əvəz olunsa da, eyni sərt mövqe davam etdi. 2023-cü ilin iyun-2024-cü ilin mart dövründə TCMB orta müddətli inflyasiya hədəfi olan 5 faizə çatmaq üçün siyasət faizini 8,5 faizdən 50 faizə qaldırıb.

İNFLYASİYA AZALMIŞDIR

Bu dövrdə illik inflyasiya may ayında 75,45 faizə yüksəlib və nəhayət, ötən ay 61,78 faizə enib. İlin sonunda TCMB illik inflyasiyanın 38 faizə düşəcəyini gözləyir. Bazar gözləntiləri də analoji olaraq 37 ilə 43 faiz arasında dəyişir.

İqtisadiyyat rəhbərliyi və TCMB tərəfindən atılan addımlar, xüsusilə 2024-cü ilin ortalarından etibarən qiymət sabitliyini təmin etməyi hədəfləsə də, iş dünyası nümayəndələri sərt pul siyasətinin yaratdığı bəzi problemləri dilə gətirməyə başladılar. Müxtəlif sektorlardan fərqli tələb və şikayətlər gəlsə də, bəyanatların mərkəzində ümumiyyətlə maliyyəyə çıxışda yaşanan problemlər və məzənnə səviyyəsi dayanır.

KOmmersiya KREDİT FAİZ MƏCƏLƏLƏRİ 4 DƏFƏ ARTIB

2023-cü ilin iyun ayında yüzdə 15 olan kommersiya krediti faizləri, 2024-cü ilin aprel ayında orta hesabla 68,29 faizə yüksəldi. TCMB məlumatlarına görə, avqustun əvvəlində orta faiz dərəcələri yüzdə 60,96-a düşsə də, xüsusilə KOBİ'ler kredit əldə etməkdə böyük çətinliklər yaşamağa davam etdiklərini bildirirlər.

2024-cü İLDƏ DOLLAR/TL 15 FİZİB, TÜFE 29 FİZƏ ARTIB

Kredit şərtlərinin sərtləşdirilməsi sərt pul siyasətinin ilk addımlarının atılmasından bəri gözlənilən hadisə idi. Son zamanlar məzənnə səviyyəsi əsas müzakirə mövzusudur. Keçən ili 29,37 ilə bağlayan Dollar/TL, 2024-cü ildə bu günə qədər 15,5 faiz artaraq 33,90-a çatıb.

TL dünyada nominal ifadədə dollar qarşısında ən çox dəyər itirən valyutalar arasında yer alsa da, yanvar-iyul dövründə inflyasiya yüzdə 28,76-ya çataraq TL-nin real olaraq həddindən artıq dəyərləndiyini müdafiə edənlərin sayının artmasına səbəb olub. .

SƏDR GÜLTƏPƏ MÜƏLLİM: XARİCİ VALZA QARPIZDAN UCUZDUR

Peşəkar təşkilatlar TL-nin olması lazım olduğundan daha dəyərli olduğuna dair açıqlamalar verərkən, ən diqqət çəkən açıqlamalardan biri 2 həftə əvvəl Türkiyə İxracatçılar Məclisinin (TİM) sədri Mustafa Gültəpədən gəldi. Gültəpə: "İnflyasiya ilə mübarizə aparmaq lazımdır. Düşünürəm ki, sənaye tərəfi bir az unudulub. Ona görə də təbii ki, itki verə bilərik. Belə hallarda etməliyik, amma ölçü önəmlidir. Müəyyən ölçüdən sonra dayanıqlı olmaqdan çıxır. Hazırda sənayeçilər və ixracatçılar aysberqin altındadırlar.

İTO PREZİDENTİ AVDAĞİÇ: BIRJA İLƏ İNFLYASİYA ARASINDAKİ BAĞLANTILAR ZƏFƏLLƏMƏLİDİR

İstanbul Ticarət Palatasının (İTO) sədri Şekib Avdagiç ötən ay məzənnə səviyyəsi ilə bağlı oxşar açıqlamalar verib. Valyuta məzənnəsi ilə inflyasiya arasındakı uçurum nə vaxt açıq qalsa, bunun ixracın əksinə, idxalın lehinə işlədiyini ifadə edən Avdagiç, "Məbadilə məzənnəsi ilə inflyasiya arasındakı uçurum sonunda bağlanır. Bunu nəzarətdə saxlamağımız iqtisadiyyatımız üçün çox vacibdir. İnflyasiya ilə məzənnə səbəti arasındakı əlaqə pozulur. məzənnə ilə inflyasiya arasındakı əlaqənin zəifləməməsinə bir daha diqqət çəkir və iqtisadi rəhbərliyimizin bu məsələyə həssaslığının artmaqda davam edəcəyini qətiyyətlə gözləyirik”. dedi.

AKTOB PREZİDENTİ KAVALOĞLU: SABİT BİRJA BİZİ İTƏKƏ EDİR

Məzənnə səviyyəsi ilə bağlı şikayətlər vaxtaşırı turizm sənayesinin nümayəndələri tərəfindən də dilə gətirilir. Son olaraq, Aralıq dənizi Turistik Otelciler və Operatorlar Dərnəyinin (AKTOB) prezidenti Kaan Kaşif Kavaloğlu: "Xərclərimiz sürətlə artır. İnflyasiya uçotu ilə bağlı investorları və turizm mütəxəssislərini çətin vəziyyətdə qoymayacağınızı bilirik. Bu mövzuda sizin köməyiniz eyni zamanda sabit məzənnə bizə meydan oxuyur, "Biz hamımız bu ölkənin vətəndaşlarıyıq, amma 54 sektoru qidalandıran turizmin azad bir hüquqi siyasətə ehtiyacı var. Vergi yükümüz olmayacaq. yaxın gələcəkdə daha da artacaq”, - deyə o bildirib.

KADOOĞLU: DÖVZƏ SİYASƏTİNDƏN YARALAN YARALAR KEÇİLMƏLİDİR

Cənub-Şərqi Anadolu Taxıl, Bakliyat, Yağlı Toxumlar və Məhsullar İxracatçıları Birliyinin sədri Cəlal Kadooğlu bu ay verdiyi açıqlamada aşağı məzənnə siyasətinin yaratdığı yaraların sağalması üçün həll yolunu gözlədiklərini bildirib. Kadooğlu, "Son bir ildə valyuta məzənnəsindəki artım yüzdə 25, ancaq inflyasiya yüzdə 60-ın üzərindədir. Bundan əlavə, son bir ildə istehsal xərclərindəki artım yüzdə 100 ətrafındadır. Qısacası, bu; xərclər ikiqat artır, satdığınız məhsulun qiyməti yüzdə 25 artır”.

BMD, TGSD və TASD-DƏN BİRGƏ MƏTBUAT KONFRANSI

Sabah İstanbulda peşəkar birlik və təşkilatların məzənnə və faizlərlə bağlı fikirlərini bildirdiyi diqqətəlayiq mətbuat konfransı keçiriləcək. Birləşmiş Brendlər Dərnəyinin (BMD) prezidenti Sinan Öncel, Türkiyə Geyim İstehsalçıları Birliyinin (TGSD) prezidenti Ramazan Kaya və Türkiyə Ayaqqabı İstehsalçıları Birliyinin (TASD) sədri Berke İçten birgə mətbuat konfransında problemləri və həll yollarını izah edəcəklər.

“QİYMƏTLƏRİ SAXLAMAMAQDAN BAZAR İTKİSİ, İXRACIN AZALMASI...”

Sözügedən görüş üçün mətbuata göndərilən dəvətdə “aşağı məzənnə” və ya “faiz” sözləri yer almasa da, aşağıdakılar qeyd olunub:

“Xüsusilə əmək tutumlu sektorlarda qiymətlərin qiymətləri saxlaya bilməməsi səbəbindən bazar itkisi, ixracın azalması və idxal olunan məhsulların daxili bazarda üstünlük təşkil etməsi ölkə iqtisadiyyatı üçün ciddi təhlükəyə çevrilir.

“İstehsalçılar, ixracatçılar və pərakəndə satıcılar hər keçən gün daha da ağırlaşan iqtisadi çətinliklər və risklər qarşısında bir araya gəldilər”.

Odur ki, bu üç mühüm assosiasiyanın keçirəcəyi birgə toplantıda iş dünyasının son zamanlar şikayət etdiyi aşağı məzənnə məsələsinin müzakirə ediləcəyi gözlənilir.