Avropa Parlamenti Süni İntellektin Siyasətə Təsirini Gündəmə Gətirdi: Dezinformasiyaya Qarşı Yeni Hüquqi Mexanizmlər Hazırlanır
Sahibkartv.az xəbər verir ki, süni intellektin siyasətə artan təsiri ilə bağlı Avropa Parlamentində genişmiqyaslı müzakirələr başlayıb. Parlamentin Hüquqi İşlər və Rəqəmsal Texnologiyalar Komitəsinin təşkil etdiyi xüsusi iclasda Aİ alqoritmlərinin seçki kampaniyalarında, ictimai rəyin formalaşdırılmasında və xüsusilə dezinformasiya yayımında istifadəsi əsas müzakirə mövzusu olub.
Yeni təqdim olunan layihə, Aİ texnologiyalarının ictimai şüura müdaxiləsinin qarşısını almağa və vətəndaşların düzgün məlumatlandırılmasını təmin etməyə yönəlib. Layihəyə əsasən, gələcəkdə Avropa İttifaqı daxilində yayımlanan siyasi reklamlar, Aİ tərəfindən yaradılmış kontent və səsli-vizual materiallar xüsusi “rəqəmsal şəffaflıq nişanı” ilə qeyd olunacaq. Bu nişanlar vətəndaşlara təqdim olunan informasiyanın süni intellekt tərəfindən yaradılıb-yaradılmadığını müəyyən etməyə imkan verəcək.
Təklif olunan mexanizmlərdən biri də “AI content tracker” adlı ümumi Avropa platformasının yaradılmasıdır. Bu sistem vasitəsilə sosial şəbəkələrdə yayılan məlumatların mənbəyi, yaradılma metodu və yayılma sürəti analiz ediləcək. Sistem Aİ alqoritmləri ilə formalaşdırılmış manipulyativ və ya saxta xəbərləri erkən mərhələdə aşkarlayaraq onları avtomatik olaraq bloklama və ya xəbərdarlıq etmə funksiyasına sahib olacaq.
Avropa Parlamentinin rəqəmsal təhlükəsizlik üzrə nümayəndəsi Mariya Löwenberg bildirib ki, “2024-cü ildə bir çox Avropa ölkəsində baş tutmuş seçkilər süni intellekt vasitəsilə manipulyasiya hallarının nə qədər təhlükəli ola biləcəyini açıq şəkildə göstərdi.” O, yeni layihənin əsas məqsədinin vətəndaşların informasiya təhlükəsizliyini təmin etmək və ictimai rəyin formalaşmasında insan nəzarətini qorumaq olduğunu vurğulayıb.
Müzakirələr zamanı bəzi deputatlar süni intellektin pozitiv potensialını da qeyd ediblər. Onların fikrincə, Aİ vətəndaşlarla dövlət arasında interaktiv əlaqəni gücləndirə, siyasi qərarların izahını sadələşdirə və dövlət xidmətlərinin əlçatanlığını artıra bilər. Lakin bu potensialın reallaşması üçün ilk növbədə hüquqi çərçivələrin gücləndirilməsi və etik normaların müəyyən olunması vacibdir.
Təklif olunan qanun layihəsi həmçinin sosial media platformalarına daha sərt məsuliyyət yükləyir. Onlar süni intellekt vasitəsilə yayılan hər hansı manipulyativ məlumatın aşkarlanması və qarşısının alınması üçün real vaxt rejimində nəzarət sistemləri tətbiq etməli olacaqlar. Əks təqdirdə, ciddi cərimələr və məhdudiyyətlər nəzərdə tutulur.
Layihənin 2025-ci ilin payız sessiyasına qədər Avropa İttifaqının üzv dövlətlərində ictimai müzakirəyə çıxarılması və yekun formada səsverməyə təqdim olunması planlaşdırılır. Bu sənəd, Aİ-nin texnoloji gələcək və demokratik dəyərlər arasında balans yaratmaq cəhdlərinin mühüm mərhələsi kimi qiymətləndirilir.
Beləliklə, süni intellekt artıq təkcə iqtisadiyyata və elmə deyil, həm də siyasətə və vətəndaş hüquqlarına təsir edən əsas qüvvələrdən birinə çevrilib. Avropa Parlamenti isə bu prosesləri nəzarətsiz buraxmamaq üçün konkret addımlar atmağa başlayıb.
