Sahibkartv.az xəbər verir ki, son illərdə dünyada sağlam qidalanma trendinin güclənməsi balıq məhsullarına olan tələbatı əhəmiyyətli dərəcədə artırıb və bu sahədə fəaliyyət göstərən sahibkarların qarşısında yeni imkanlar açıb. Xüsusən də qırmızı ətə alternativ olaraq zülal və omega-3 mənbəyi kimi dəyərləndirilən balıq məhsulları artıq təkcə təzə formada deyil, həm də konserv, qurudulmuş qəlyanaltı, file, surimi və hətta heyvan yemi sənayesinə qədər uzanan geniş çeşiddə emal edilir. Bu proses balıqçılığı yalnız ənənəvi ov fəaliyyəti olmaqdan çıxarıb, yüksək gəlirli sənaye sahəsinə çevirib.
Mütəxəssislərin fikrincə, balıqçılıqda uğurlu sahibkarlığın əsas şərti yalnız ov qabiliyyəti deyil, məhsulun dəyər zənciri boyunca idarə edilməsidir. Yəni balıq tutulduqdan sonra onun dərhal şok-dondurulması, paketlənməsi, logistika və brend kimi bazara çıxarılması artıq müasir dövrdə vacib tələblərdən biridir. Bu gün Avropada və Asiyada fəaliyyət göstərən balıqçılıq şirkətlərinin əksəriyyəti məhsulu yalnız yerli bazarda satmaqla kifayətlənmir, onu beynəlxalq şəbəkələrə – supermarketlərdən tutmuş restoran zəncirlərinə qədər – çıxarmağa çalışır. Bu isə yeni texnologiyaların tətbiqini zəruri edir.
Ekspertlərin hesablamalarına görə, 1 kiloqram təzə balığın topdansatış qiyməti 3-5 dollar olduğu halda, eyni məhsul konserv şəklində qablaşdırıldıqda 8-12 dollara, qurudulmuş qəlyanaltı formasında isə 20-25 dollara qədər satıla bilir. Bu fərq dəyər zəncirinin düzgün qurulmasının sahibkar üçün necə böyük iqtisadi qazanc yaratdığını açıq şəkildə göstərir. Elə buna görə də bir çox ölkələrdə artıq dənizə yalnız ov üçün yox, həm də sənaye üçün xammal mənbəyi kimi baxılır.
Dünya Bankının məlumatına əsasən, hazırda balıqçılıq və akvakultura sahəsi ümumi kənd təsərrüfatı dövriyyəsinin 17 faizini təşkil edir və bu rəqəmin 2030-cu ilə qədər 25 faizə yüksələcəyi proqnozlaşdırılır. Bu artım təkcə böyük korporasiyalar üçün deyil, həm də kiçik sahibkarlar üçün imkanlar açır. Məsələn, bəzi ölkələrdə fərdi sahibkarlar yalnız balıq dərisindən aksesuarlar, ya da balıq sümüklərindən bio-kalsium əlavələri istehsal etməklə öz brendini yarada biliblər. Bu, innovativ yanaşmanın nə qədər əhəmiyyətli olduğunu sübut edir.
Digər tərəfdən, balıqçılıq sektorunda rəqəmsal texnologiyaların tətbiqi də sürətlə yayılır. Peyk izləmə sistemləri, dron vasitəsilə dəniz səthinin monitorinqi, süni intellektlə balıq sürülərinin davranışının analizi kimi üsullar artıq sadəcə böyük şirkətlərin deyil, orta səviyyəli sahibkarların da istifadə etdiyi alətlərə çevrilib. Bu isə xərclərin azalması və məhsuldarlığın artması deməkdir.
Bununla belə, mütəxəssislər xəbərdarlıq edir ki, balıqçılıqda davamlılıq qorunmadığı təqdirdə, bu sahə qısa zamanda ifrata uğraya bilər. Bu səbəbdən bir çox dövlətlər artıq kvotalar tətbiq edir, vəhşi ovla yanaşı akvakultura – yəni balığın süni göl və ya dəniz fermalarında yetişdirilməsi sahəsini təşviq edir. Beləliklə, sahibkar həm ekosistemi qoruyur, həm də daha stabil və planlı istehsal əldə edir.
Marketoloqların fikrincə, bu sahədə brend yaratmaq istəyən sahibkarların diqqət etməli olduğu məqam sadəcə məhsulun keyfiyyəti deyil, onun hekayəsidir. “Təbii dənizdən süfrəyə”, “Additivsiz təbii protein”, “Sahildə doğulan dad” kimi ifadələr istehlakçının emosional seçim instinktini işə salır və bu, satışların artmasına birbaşa təsir göstərir. Yəni müasir dövrdə hətta balıq da sadəcə balıq kimi satılmır – o, “yaşam tərzi” kimi təqdim olunur.
Nəticə etibarilə, balıqçılıq bu gün yalnız dənizə çıxmaqdan ibarət deyil. Bu, innovasiya, brendinq, logistika və ekoloji məsuliyyətin birləşdiyi tam bir biznes ekosistemidir. Gözləntilər ondan ibarətdir ki, yaxın illərdə bu sahədə yeni brendlər yaranacaq və bazarda yalnız böyük şirkətlər deyil, fərdi sahibkarlar da öz sözünü deyəcək. İndi dəniz yalnız dalğa deyil – düzgün yanaşan sahibkar üçün gəlir mənbəyidir.
