İsrafdan İnkişafa: İstifadə Müddəti Yaxınlaşan Ərzaqlarla Yeni Məhsul İstehsalı Sahibkarlıqda Yeni Trendlər Yaradır
Sahibkartv.az xəbər verir ki, Avropanın bir çox qabaqcıl şəhərlərində ərzaq tullantılarının azaldılması və israfın qarşısını almaq məqsədilə istifadə müddəti yaxınlaşan, lakin hələ də istifadəyə yararlı olan məhsullar əsasında yeni qida məhsulları istehsal edən mikro zavodlar fəaliyyətə başlayıb. Bu zavodlar həm sosial məsuliyyət daşıyır, həm də iqtisadi baxımdan gəlirli sahibkarlıq modelinə çevrilir.
Xüsusilə Almaniya, Niderland, İsveç və Fransa kimi ölkələrdə ərzaq israfı ilə bağlı qanunvericiliyin sərtləşdirilməsi, bu sahədə fəaliyyət göstərən mikro sahibkarlar üçün yeni imkanlar yaradıb. Supermarketlər, restoranlar və topdan satış mərkəzlərindən toplanan istifadə müddəti yaxın olan məhsullar texnoloji baxımdan təkrar emal edilərək konservləşdirilmiş qidalar, souslar, təbii içkilər, kompost və ya heyvan yemi şəklində istehsal olunur.
Sahibkartv.az xəbər verir ki, bu zavodlar adətən 100-200 kvadratmetr sahədə fəaliyyət göstərir və yerli icmalarla sıx əməkdaşlıq çərçivəsində idarə olunur. Mikro zavodlarda çalışan əməkdaşların bir hissəsi könüllülərdən və ya sosial proqramlar çərçivəsində işlə təmin olunan şəxslərdən ibarət olur ki, bu da layihənin həm iqtisadi, həm də sosial inklüzivlik baxımından dəyərini artırır.
Məsələn, Belçikada “ZeroWaste Kitchen” adlı mikro müəssisə artıq bir neçə böyük şəhərdə istifadə müddəti bitmək üzrə olan tərəvəz və meyvələrdən şorba və meyvə püresi hazırlayaraq yerli mağazalarda satışa çıxarır. Şirkət həm qida israfının qarşısını alır, həm də iqtisadi çarəsiz vəziyyətdə olan şəxslərə iş yeri təklif edir.
Mikro zavodların əsas üstünlükləri bunlardır:
Aşağı ilkin sərmayə ilə fəaliyyətə başlamaq imkanı
Davamlı resurslardan istifadə hesabına xərclərin minimuma endirilməsi
Yerli icmalara sosial və ekoloji fayda təmin etmək
Sürətli bazara çıxış və çevik istehsal modeli
Bəzi mikro sahibkarlar bu modelin texnologiya ilə birləşdirilməsi istiqamətində də yeniliklər edir. Məsələn, AI əsaslı proqramlar vasitəsilə istifadə müddəti yaxınlaşan məhsulların qida dəyəri analiz olunur və hansı yeni məhsullar üçün uyğun olduğuna dair tövsiyələr verilir. Bu isə istehsal prosesində səmərəliliyi artırır və israfı minimuma endirir.
Sahibkartv.az xəbər verir ki, Avropa İttifaqı bu tip təşəbbüsləri “yaşıl sahibkarlıq” və “davamlı iqtisadiyyat” çərçivəsində qiymətləndirərək müəyyən subsidiya və vergi güzəştləri təqdim edir. Bu da yeni başlayan sahibkarlar üçün ciddi stimuldur.
Ümumiyyətlə, ərzaq tullantılarının azaldılması üçün qurulan mikro zavodlar artıq təkcə sosial layihə deyil, həm də çevik, gəlirli və ekoloji baxımdan faydalı bir sahibkarlıq modeli kimi dəyərləndirilir. Bu yanaşma həm biznes sahiblərinin məsuliyyətini artırır, həm də cəmiyyətin resurslardan daha ağıllı və səmərəli istifadəsini təşviq edir.
