Bu gün “Əsrin müqaviləsi”nin imzalanmasının 28-ci ildönümü tamam olur.
“Sahibkartv.az” xatırladır ki, sentyabrın 20-si Azərbaycanda Xəzərin milli sektorunda yerləşən “Azəri-Çıraq-Dərinsulu Günəşli” (AÇG) yataqlar blokunun işlənməsi üzrə Hasilatın Pay Bölgüsü Sazişinin (“Əsrin müqaviləsi”) ildönümü və neft-qaz sahəsində çalışan işçilərin peşə bayramı - Neftçilər Günü kimi qeyd olunur.
Bu günün peşə bayramı kimi qeyd edilməsi Azərbaycan xalqının ümummilli lideri Heydər Əliyevin 16 avqust 2001-ci il tarixli fərmanı ilə rəsmiləşdirilib.
Neftçilər günündə sənayenin bu sahəsində əldə edilən uğurlar və qarşıda duran əsas məsələlər müzakirə edilir, bu sahədə xüsusi xidmətlər və fədakarlıq göstərən fəhlə və mütəxəssislərə dövlət başçısının fərman və sərəncamları ilə fəxri adlar, orden və medallar verilir.
Məhz həmin günün bu sektorda çalışanların peşə bayramı kimi qeyd edilməsi isə 1994-cü il sentyabrın 20-də Bakıda AÇG-nin birgə işlənməsi və hasil olunan neftin pay şəklində bölüşdürülməsi haqqında Azərbaycan Dövlət Neft Şirkəti (SOCAR) ilə altı ölkədən olan 11 xarici neft şirkəti arasında müqavilənin imzalanması ilə bağlıdır. İlkin olaraq 30 il müddətinə imzanlanmış AÇG sazişi 12 dekabr 1994-cu il tarixində Milli Məclis tərəfindən qəbul olunub və 14 dekabr 1994-cu il tarixində qüvvəyə minib. Bu saziş keçmiş Sovet İttifaqının hər hansı bir ölkəsinə Qərb transmilli şirkətləri tərəfindən qoyulmuş ilk böyük investisiya olub və “Əsrin müqaviləsi” kimi tanınır.
Saziş ratifikasiya olunduqdan sonra SOCAR və Azərbaycan hökuməti ilə əməkdaşlıq edən xarici səhmdarlar adından həyata keçirmək üçün Azərbaycan Beynəlxalq Əməliyyat Şirkəti (ABƏŞ) yaradılıb. İlkin olaraq ABƏŞ altı ölkəni, yəni Böyük Britaniya, ABŞ, Rusiya, Norveç, Türkiyə və Səudiyyə Ərəbistanını təmsil edən 11 iri xarici neft şirkətindən (BP, “Amoco”, “Unocal”, “LUKoil”, “Statoil”, “Exxon”, TPAO, “Pennzoil”, “McDermott”, “Ramco” “Delta Nimir”) təşkil olunmuşdu.
1999-cu ilin iyun ayından etibarən, BP ABƏŞ üzrə operatorluq fuksiyasını üzərinə götürüb.
Hazırda AÇG üzrə iştirak payları aşağıdakı kimidir: BP (30,37 %), SOCAR (25 %), MOL (16 aprel 2020-ci il tarixindən “Chevron” şirkətini əvəz edib (9,57 %), “Inpex” (9,31 %), “Equinor” (7,27 %), “ExxonMobil” (6,79 %), TPAO (5,73 %), “Itochu” (3,65 %), “ONGC Videsh Limited” (OVL) (2,31 %).
AÇG neft yatağı Xəzər dənizinin Azərbaycan sektorunda, Bakıdan təxminən 100 km şərqdə dənizdə yerləşir. AÇG meqastrukturu Xəzər dənizinin altında 2000-3500 m dərinlikdə yerləşən Balaxanı VIII və X, həmçinin yuxarı və aşağı Fasilə lay dəstələrini əhatə edir.
Yatağın işlənməsi bir neçə mərhələdə həyata keçirilib: “Çıraq” yatağından hasilat İlkin Neft Layihəsi (İNL) çərçivəsində 1997-ci ildən başlanıb. Bunun ardınca “Azəri” layihəsi “Mərhələ 1” – “Mərkəzi Azəri”dən hasilat 2005-ci ilin əvvəlində başlanıb. Sonrakı 2-ci faza “Qərbi Azəri” və “Şərqi Azəri” platformalarını əhatə edib. Orada hasilat müvafiq olaraq 2005-ci ilin dekabrında və 2006-ci ilin axırlarında başlanıb. AÇG yatağının işlənməsinin növbəti 3-cü fazası çərçivəsində “Dərinsulu Günəşli” platformasından hasilat 2008-ci ilin aprelində başlanıb. Həmin fazalardan sonra “Qərbi Çıraq” platformasını əhatə edən Çıraq Neft Layihəsi davam edib. Həmin platformadan ilk neft 28 yanvar 2014-cü il tarixində əldə olunub. AÇG yatağının işlənməsi ilə əlaqədar ən sonuncu layihə “Mərkəzi-Şərqi Azəri” layihəsidir. Bu layihəyə 2019-cu ildə sanksiya verilib və o, bir hasilat platformasının tikintisindən ibarətdir. Bu layihə hazırda icra mərhələsindədir və orada ilk neft hasilatı 2023-cü ildə gözlənilir.
AÇG yatağının işlənməsinin uğurunu nəzərə alaraq, Azərbaycan Hökuməti və AÇG tərəfdaşları düzəliş edilmiş və yenidən təsdiq edilmiş sazişi 14 sentyabr 2017-ci il tarixində imzalayaraq AÇG sazişinin müddətini əsrin ortalarına qədər uzadıblar.
Yeni saziş hökumətə və investorlara AÇG-nin Azərbaycan və şirkətlər üçün iqtisadi səmərəliliyini növbəti 30 il ərzində maksimum dərəcədə artırmağa və bu dünya səviyyəli yatağa 40 milyard ABŞ dollardan çox kapital qoymağa imkan verir.
İndiyədək AÇG-yə 43 milyard ABŞ dollardan çox sərmayə qoyulub. Bundan sonra da bir o qədər investisiyanın xərclənməsi nəzərdə tutulur.
AÇG sayəsində Azərbaycan strateji enerji təchizatçısı kimi daha mühüm rol oynamağa başlayıb. Energetika Nazirliyinin məlumatlarına görə, “Azəri-Çıraq-Günəşli” yataqları istismara veriləndən bu ilin 1 sentyabr tarixinədək 560,2 milyon tondan çox neft çıxarılıb və 199 milyard kubmetrdən çox qaz hasil edilib.
2001-ci ildən etibarən bu ilin sentyabrın 1-nə kimi AÇG yatağından mənfəət neftinin satışından əldə edilən gəlirlərin həcmi 159,6 milyard ABŞ dolları olub. 2,4 milyard ABŞ dolları bonus ödənişləri nəzərə alınmaqla isə ümumi gəlirlər 162 milyard ABŞ dolları təşkil edir. Bu ilin əvvəlindən sentyabrın 1-nə kimi AÇG yatağından 6 milyard 629 milyon ABŞ dolları gəlir əldə edilib.
Azərbaycan Mərkəzi Bankının valyuta məzənnələri (22.04.2024)
09:11 / 22-04-2024
Azərbaycanda ictimai iaşə dövriyyəsi 7 %-ə yaxın artıb
17:36 / 20-04-2024
Orta dəhliz: Geosiyasi qeyri-sabitlik şəraitində ticarət üçün ümid yeri
16:01 / 20-04-2024
Azərbaycan son 1 ildə valyuta ehtiyatlarını 10 % artırıb
11:30 / 20-04-2024
Sabahın rəsmi məzənnəsi müəyyən edilib
17:04 / 16-04-2024
Reklam Agentliyinin sədri vəzifəsindən azad edildi, yenisi təyin olundu
14:25 / 16-04-2024
Yeni layihə 230 min hektar əkin sahəsini əhatə edəcək
13:51 / 16-04-2024
AQTA soğan sahələrindəki problemin səbəblərini müəyyən edib
11:48 / 16-04-2024
Azərbaycanda idxal gömrük rüsumuna cəlb olunan malların sayı artırılıb
16:02 / 15-04-2024
6,5 milyon manatdan artıq pul ələ keçirilib - DSMF-nin vəzifəli şəxsi...
14:06 / 15-04-2024
Dünya Bankı Azərbaycanda iqtisadi artım proqnozlarını yeniləyib
11:31 / 12-04-2024
Naxçıvanda güzəştli kreditlərin məbləği 3 dəfəyə yaxın artıb
10:09 / 09-04-2024
Azərbaycan neftinin qiyməti 93 dollara düşüb
09:11 / 09-04-2024
Azərbaycanda 3 ayda vergi daxilolmaları 4 milyard manatı keçib
13:31 / 06-04-2024
100 minə yaxın kassa aparatı 3 ayda 5,3 milyarddan artıq dövriyyə qeydə alıb
09:50 / 06-04-2024
Bu il “ƏDV geri al” layihəsi çərçivəsində 44 milyon manat qaytarılıb
12:24 / 05-04-2024
Azərbaycanda aktiv vergi ödəyicilərinin sayı 768 mini keçib
11:17 / 05-04-2024
Azərbaycan Mərkəzi Bankının valyuta məzənnələri
10:49 / 02-04-2024
Taksilərdə POS-terminallar quraşdırılacaq
19:21 / 01-04-2024
Azərbaycan Mərkəzi Bankı valyuta ehtiyatlarını 28 % artırıb
14:11 / 01-04-2024
Azərbaycanda pul bazası 15 % artıb
11:26 / 01-04-2024
Rəsmi məzənnələr açıqlandı
10:00 / 01-04-2024
Əsrin müqaviləsi”nin imzalanmasından 28 il ötür
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 19-09-2022, 19:00 Oxunub: 84
Bölməyə aid digər xəbərlər
22-06-2022, 10:12
İlham Əliyev və Şavkat Mirziyoyev Daşkənddə Heydər Əliyev Meydanının açılışını ediblər
16-06-2022, 18:35
Prezident İlham Əliyev IX Qlobal Bakı Forumunda çıxış edib - YENİLƏNİB-3
19-05-2022, 16:04
Daha bir publik hüquqi şəxs yaradıldı - FƏRMAN
7-05-2022, 15:30
“Azərbaycan iqtisadiyyatı 100 ildə” adlı beşcildliyi işıq üzü görüb
10-02-2022, 12:32
Azərbaycanın ən iri neft yatağının xərcləri AZALIB - FOTO
5-02-2022, 12:11
"Yeni bazarlarda Azərbaycan qazına ehtiyac var. Biz hazırıq"
21-01-2022, 15:55
SOCAR Norveçin nəhəng neft-qaz şirkəti ilə “Qarabağ” layihəsini müzakirə etdi - FOTO
18-01-2022, 13:58
İlham Əliyev Hacı Zeynalabdin Tağıyevin abidəsinin açılışında iştirak edib - YENİLƏNİB + FOTO
4-11-2021, 12:07
Azəri-Çıraq-Günəşlidən hasilat təxminən 1 milyon ton azalıb
20-09-2021, 12:46
Azəri-Çıraq-Günəşlidən 4 milyardıncı barel neft hasil edilib
19-09-2021, 23:43
“Əsrin müqaviləsi”nin imzalanmasından 27 il ötür
26-08-2021, 10:54
Birinci vitse-prezident Mehriban Əliyevanın doğum günüdür - FOTO
24-06-2021, 15:55
Karbohidrogen ehtiyatları nə vaxt tükənəcək? - ARAŞDIRMA
27-04-2021, 14:25
“Ağıllı kənd”in təməli qoyuldu, 200 fərdi ev tikiləcək
2-02-2021, 11:20
2 fevral - Azərbaycan Gəncləri Günüdür
20-09-2020, 01:58
Bu il "Əsrin müqaviləsi"nin imzalanmasının 26-cı ildönümü qeyd edilir.
27-07-2020, 23:21
İlham Əliyev yeni təhsil nazirini qəbul etdi - YENİLƏNİB + FOTO/VİDEO
« May 2024 » | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
Be | Ça | Ç | Ca | C | Ş | B |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | ||
6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 |
20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 |
27 | 28 | 29 | 30 | 31 |