Estoniyada "Virtual Qubernator" Dövrü Başladı: Rayonları Süni İntellekt İdarə Edir

Sahibkartv.az xəbər verir ki, Estoniya dövlət idarəçiliyində daha bir innovativ addıma imza ataraq "Virtual Qubernator" adlı süni intellekt (Aİ) əsaslı proqram təminatını rayon səviyyəsində icra orqanı funksiyalarını yerinə yetirmək üçün istifadəyə verib. Bu sistem dünyada ilk dəfə olaraq bir bölgənin inzibati qərarlarının avtomatik və analitik üsulla Aİ tərəfindən verilməsini mümkün edən pilot layihədir.

"Virtual Qubernator" proqramı Estoniyanın innovasiya və rəqəmsal idarəetmə strategiyası çərçivəsində yaradılıb və hazırda üç rayonda sınaqdan keçirilir. Sistem yerli əhalidən toplanan məlumatlar, sosial mediada səsləndirilən ehtiyaclar, statistik göstəricilər və ictimai rəy sorğularına əsaslanaraq büdcə planlamasını, sosial layihələrin prioritetlərini və regional inkişaf strategiyalarını müəyyən edir.

Sistemin əsas üstünlüklərindən biri onun interaktiv və şəffaf işləməsidir. Yerli sakinlər mobil tətbiq və ya veb platforma vasitəsilə təkliflər göndərə, şikayətlərini bildirdikdən sonra onların necə qiymətləndirildiyini və hansı qərarların verildiyini izləyə bilirlər. Bu, vətəndaş iştirakını stimullaşdırmaqla bərabər, dövlətin hesabatlılıq səviyyəsini də artırır.

Estoniya Rəqəmsal İnkişaf Nazirliyinin sözçüsü Hanna Luik bildirib ki, "Virtual Qubernator" sadəcə texnoloji yenilik deyil, həm də idarəçilik fəlsəfəsində dönüş nöqtəsidir:

“İndi biz qərarların emosiyaya deyil, məlumatlara əsaslandığı bir dövrə qədəm qoyuruq. Aİ-nin riyazi və sosioloji modelləri əsasında hazırladığı qərarlar daha effektiv, balanslı və ehtiyaclara uyğun olur.”

Sistem büdcə xərclərinin 23% daha optimallaşdırılmasına, layihələrin icra müddətinin isə 30% qısalmasına səbəb olub. Eyni zamanda, sosial proqramların daha hədəfəuyğun həyata keçirilməsi sayəsində yerli əhalinin məmnunluq səviyyəsi 18% artıb.

Aİ tərəfindən idarə olunan bu yeni model hüquqi baxımdan da ciddi nəzarət altındadır. "Virtual Qubernator" yalnız tövsiyəverici və təklifverici səlahiyyətlərə malikdir; icra qərarları isə yerli seçilmiş orqanlar tərəfindən təsdiq edilir. Bu, həm texnologiyaya etimadı artırır, həm də demokratik idarəçiliyi qoruyur.

Hazırda layihəyə İsveç, Hollandiya və Cənubi Koreya maraq göstərir. Estoniya isə bu texnologiyanı yaxın üç ildə bütün bölgələrə tətbiq etməyi planlaşdırır.

Bu sistemin uğurlu olması, gələcəkdə mərkəzi hökumət idarəetməsinin bəzi aspektlərinin də süni intellektə həvalə olunmasına yol aça bilər.